ATATÜRK, MUSUL, KERKÜK, SÜLEYMANİYE, ADALAR VE KIBRIS, SELANİK VE BATI TRAKYA'NIN TÜRK TOPRAKLARINA KATILMASINI İSTEMİŞTİ... İSMET PAŞA DA ECEVİT'
ATATÜRK, MUSUL, KERKÜK, SÜLEYMANİYE, ADALAR VE KIBRIS, SELANİK VE BATI TRAKYA'NIN TÜRK TOPRAKLARINA KATILMASINI İSTEMİŞTİ...İSMET PAŞA DA ECEVİT'E VASİYETTE BULUNMUŞTU...ŞARTLAR MÜSAİT OLUNCA KIBRIS'I ALACAKSIN DEMİŞTİ...
Atatürk’ün Musul- Kerkük mektubu
Atatürk’ün Musul, Süleymaniye ve Kerkük’le İlgili Bir Mektubu
Kerkük Türeleri’nin günümüzdeki tanınmış mücahit yazarlarından dostum Ata Terzibaşı bana Atatürk’ün Musul, Süleymaniye Kerkük’le ilgili son derece değerli tarihi bir mektubunu lütfettiler.
1 Ağustos 1341 (1925) tarihini taşıyan bu tarihi vesika, sağ üst köşesinde Atatürk’ün resmi ve altında “Cumhuriyet Reisi Mustafa Kemal Paşa Hazretleri” yazılı, sol üst köşesinde de Türk sancağı ve arması basılı bir kâğıt üzerinde kaleme alınmış (Mücâhid-i Muhterern Sâdâtdan Seyyid Muhammed ve Akrabalarına) yazılmış bir mektuptur.
Seyyid Muhammed Cebbâri, üç kola ayrılmış bulunan Cebbari Aşireti’nin Kerkük merkezindeki reisidir. Cebbari Aşireti’nin bir kolu Suriye’dedir ve Araplaşmışlardır. İkinci bir kolu Cebbari köylerinde yaşayanlardan ibarettir ki, bunlar da Türklüklerini kaybetmiş ve Kürtleşmiş bulunmakla berber Türklüğe karşı sevgi ve bağlılık duyarlar, Cebbâri Aşiretinin üçüncü kolu ise Kerkük merkezinde otururlar ve bunlar Türklüklerini muhafaza ermişlerdir. İçlerinden ünlü şairler ve bilginler yetişmiştir. Kerkük bölgesinde ün salmış olan Örfî, Cebbari Aşireti’nden değerli bir şairdir.
Milli Mücadele yıllarında aşiretin reisi Seyyid Muhammed Cebbari idi. O zaman Acemi Paşa ile birlikte Musul davası için çalışan Seyyid Muhammed Cebbâri, Musul’un Türk idaresinde kalmasına büyük çaba harcanmıştır. Burada sunduğumuz tarihi vesika, konu ile ilgili olarak Atatürk tarafından Seyyid Muhammed Cehbâri’ye yazılmış bir mektuptur. Aslı Kerkük’te Cebbari ailesi efrâdı nezdinde bulunan bu tarihi vesikanın fotokopileri Kerküklü Türklerin elinde, Atatürk’ün bir aziz hâtırası ve muhakkak bir gün gerçekleşecek bir milli vasiyeti olarak taşınmakta ve saklanmaktadır.
Bilindiği gibi Atatürk, “Türk milletini teşkil eden Müslüman unsurlar “ hakkında 1 Mayıs 1336 (1920) tarihinde Mecliste yaptığı bir konuşmasında da milli sınırlarımızı çizenken“ Musul, Süleymaniye ve Kerkük” üzerindeki düşüncelerini çok açık olarak şöyle belirtmiştir: (Atatürk'ün Söylev ve Demeçleri, I, Ankara, 1961, s. 74)
“Hep kabul ettiğimiz esaslardan birisi ve belki birincisi olan hudud meselesi tayin ve tespit edilirken hudud-u millimiz İskenderun’un cenubundan geçer, şarka doğru uzanarak Musul’u Süleymaniye’yi Kerkük’ü ihtiva eder. İşte hudud-u millimiz budur dedik!”
Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde yaptığı bu konuşmadan beş yıl sonra yazılmış olduğu anlaşılan mektubunda da Atatürk, Musul, Süleymaniye ve Kerkük’ün Türk vatanının bir parçası olduğu inancını ve yakın bir gelecekte kurtularak Anayurd’a katılacağı ümidini muhafaza etmekte ve tekrarlamaktadır.
Türk Gençliği’ne ve bilhassa Musul, Süleymaniye ve Kerkük’teki Türk kardeşlerimize yol gösteren, Türk milli mefkuresine ışık tutan bu tarihi vesikayı fotokopisi ile birlikte aynen sunmaktan ve böylece (Atatürk’ün Toplanmış Yazıları) na da bir yenisini eklemekten büyük sevinç duyuyoruz:
“Mücahid-i muhterem Sâdâttan Seyyid Muhammed ve akrabalarına, Memleketin bir cüz’i lâyenfekki olan Musul’un ahalisinin kariben halas bulacağına itikad ve itimad olunarak öteden beri devam eden mücehedatınızda ber-karar olmanızı selamet ve saadet-i atiyeniz namına hamiyet-i malümenize terk eylerim. Türkiye Hükümeti’nin şefekatını ve Musul’un hükümetimize aidiyeti hesabiyle âtî-i karibden aslâ kat’-ı ümmid etmeyerek zulümlere karşı yüksek bir cidal ile münevver bir istikbal te’min olunması din kardeşlerimizin huzur ve saadeti içün kıymetdardır. Halas günleri karibdir. Şems-i istihlasın tulûuna (kurtuluş güneşinin doğmasına) sabûrane müterakkib bulunulmasını hatırlatır, Cenab-ı Vacib’ül Vücud’dan cümleye muvaffakiyetler temenni eylerim. 1 Ağustos 341 (1925) “
Mustafa Kemal
KAYNAK: Hayat Tarih Mecmuası.-.İstanbul, 2 (10), 1972, 6-7.ss.
Dr. Fethi Tevetoğlu
LOZAN GÖRÜŞMELERİNDE İNGİLTERE, MUSUL KERKÜK MESELESİNİ "CEMİYET-İ AKVAM"A (milletler cemiyeti) HAVALE ETMİŞTİ... DAHA SONRA İNGİLTERE IRAK'IN ÜZERİNE OTURARAK, TÜRKİYE'Yİ DİSKALİFİYE ETMİŞTİ...
