ÇOCUKDA İSHAL(DİYARE) İshal yaygın olarak görülen bir hastalıktır.Genelde kendiliğinden ve ek bir önlem almaya gerek olmadan düzelen ishal,bazen ci

ÇOCUKDA İSHAL(DİYARE)
İshal yaygın olarak görülen bir hastalıktır.Genelde kendiliğinden ve ek bir önlem almaya gerek olmadan düzelen ishal,bazen ciddi hastalıkların habercisi olabileceği gibi uzaması durumunda, özellikle çocuklarda ciddi tehlike yaratan tablolara da neden olabilir. Örneğin ishalli düzelen bir çocukda fışkırtarak kusma ya da ciddi karın ağrısı ya da kanlı dışkılama bağırsak düğümlenmesinin bulgusu olabilir. Acil ultrasonla görüntüleme gerekir.
İshal günde üç seferden fazla, sulu ve gevşek dışkılama halidir. Oldukça yaygın karşılaşılan bir sorundur. Genellikle özel bir bakım ve ya tedavi gerektirmeden bir veya birkaç gün içinde kendiliğinden geçer. Ancak uzamış ishal, başka sorunların göstergesi olabilir. Özellikle 2 haftaya geçen sulu ishallerde ikicil gelişen laktoz intoleransı, antibiyotik altında uzamış kanlı ya da kansız ishallerde ise C.Difficile ishali düşünülmelidir. İshal vücudun işlevlerini normal olarak sürdürmesi için gerekli sıvıların eksilmesi anlamına gelen dehidratasyona yol açabilir. Dehidratasyon(sıvı kaybı) özellikle çocuklarda ciddi sağlık sorunlarına yol açabilecek, acilen tedavisi gereken tehlikeli bir durumdur.

İSHALE NEDEN OLAN DURUMLAR
İshal viral(küçük çocuklarda en sık rotavirüs, büyük çocuklarda en sık astrovirüs ve coronavirüs),ibakteriyel enfeksiyon(En sık E.coli, Salmonella) gibi geçici bir durum veya bağırsak hastalığı gibi süregelen bir hastalığa bağlı olarak ortaya çıkabilir. ETEC, shigella dysenteriae ve aeromonas enfeksiyonları hemolitik üremik sendrom denilen ciddi hastalığa neden olabilir.
İshalin en sık gözlenen nedenleri şunlardır:
Su ve gıdalarla alınan bağırsağın mikrobik hastalıkları,
Süt ve süt ürünleri gibi gıdalara tahammülsüzlük,
İnek sütü alerjisi,
Çölyak hastalığı,
Parazitler(G. Lamblia yuva çocuklarında bol, köpüklü ishale en sık neden olan parazirdir)
Müshil kullanımı,
İlaca bağlı yan etkiler(Ağızdan verilen ampisilin sülbaktam sıklıkla ishale neden olur)
İnflamatuar bağırsak hastalığı gibi barsak yapısını bozan hastalıklar,
İrritabl bağırsak hastalığı gibi barsak işlevini bozan hastalıklar.

İSHALİN BELİRTİLERİ
Karın ağrıları ve krampları, gaz, bulantı ve sürekli sıkışma hissi ishale sıklıkla eşlik eden bulgulardır.Nedene bağlı olarak ateş ve kanlı dışkılama da bunlara eklenebilir.İshal akut ve ya kronik olarak gözlenebilir.Akut ishal tipi 3 haftadan kısa sürer ve nedeni genellikle mikrobiktir.Kronik ishal 3 haftadan uzun sürer ve nedeni genellikle bağırsağın kendi hastalıklarıdır.

ÇOCUK İSHALLERİNİN FARKI!
Çocuklarda akut ve ya kronik ishale yakalanabilirler.Erişkinler için olan ishal nedenleri çocuklar için de geçerlidir. Ancak çocuklarda ortaya çıkan akut ishallerin en sık nedeni rotavirus infeksiyonlarıdır. Rotavirus ishalleri genellikle 5-10 gün içinde iyileşir. Aşılı çocuklarda genelde 5 gün, aşısız çocuklarda 10 gün sürer. Kış aylarında sıktır. Bol sulu dışkılama olur. Bebeğin bezinden taşar. Çocuk 1 kez bile ishal yapsa çocuğu halsiz ve bitkin duruma sokabilir. Hemen hekime başvurulmalıdır.
Erişkinlerde kullanılan ishal tedavi edici ilaçların çocuklarda kullanılması sakıncalıdır ve gerekli olursa sadece hekimin önerileri doğrultusunda ve gözetiminde kullanılmalıdır. İshal yenidoğanlarda ve küçük çocuklarda son derece tehlikeli olabilir. Sadece bir ya da iki gün süren şiddetli bir ishal bile küçük çocuklarda dehidratasyon gelişmesi için yeterlidir. Dehidratasyon küçük bir çocuğu günler içinde öldürebileceğinden çocuklarda ishalin ana tedaviside hidratasyon,yani yitirilen sıvının yerine konmasıdır.

DEHİDRATASYON(SIVI KAYBININ)
BELİRTİLERİ
Dehidratasyonun genel bulguları susama, idrara gitmenin seyrekleşmesi ve az idrar çıkarma, cilt kuruluğu, halsizlik,sersemlik ve idrar renginde koyulaşma olarak özetlenebilir. Çocuklarda bunlara ek olarak ağızda ve dilde kuruma, ağlarken gözyaşı gelmemesi, 3 saatten uzun süre altını ıslatmama, karında, gözlerde ve yanaklarda çökme, ateş, huzursuzluk ve cilt esnekliğinin kaybı gözlenir. Çocuğunuzda dehidratasyon geliştiğinden kuşkulanıyorsanız, acilen hekime başvurmalısınız. Ciddi dehidratasyon hastanede tedaviyi gerektirebilir.

DOKTORA NE ZAMAN
GİDİLMELİ?
Genellikle zararsız olsa da ishal bazen tehlikeli durumlara yol açabilir ve bazı ciddi hastalıkların belirtisi olabilir. Aşağıdaki durumlarda bir hekime başvurmanız gereklidir:
İshal üç günden fazla sürdüyse,
Karında şiddetli ağrı varsa,
39 derece veya üstü ateş oluyorsa,
Dışkıda kan, köpük ya da katran rengi varsa,
Dehidratasyon bulguları varsa.
Döküntü varsa,
2 yaş altı çocuklarda 5 kezden fazla olan ishal, 2 yaş üzeri çocuklarda 7 kezden fazla olan ishal,
Çok sulu 1 kez dışkılama,
Kanlı 1 kez dışkılama,
Kusması olan çocuğun kakasını 24 saat içinde yapmaması.
İshal çocuklarda hızla sıvı kaybına neden olan ve bu kayıp yerine konmazsa ciddi tehlike yaratan bir durumdur.

GEREKLİ TESTLER
Öncelikle tıbbi hikayeniz alındıktan ve fizik muayeneniz yapıldıktan sonra hekiminiz durumunuza göre aşağıdaki testlerden bir veya birkaç tanesini yaptırmanızı isteyebilir:
Gaitda virüs antijenleri, tam kan, biyokimya, CRP,
Dışkı kültürü ile bakteri ve parazit gibi infeksiyon etkenlerinin aranması,
Bazı hastalıkları dışlamak için kan testleri(Örneğin çölyak hastalığı, hipertiroidi)
Gıda tahammülsüzlüğünü(Laktoz intoleransı) ortaya koymak için gaitada PH, redüktan madde testi,
İnek sütü allerjisi açısından kan testi,
Kronik ishalde bağırsakları incelemek için sigmoidoskopi veya kolonoskopi gibi endoskopik muayeneler.

BESİN ZEHİRLENMESİ VE
İSHALİN TEDAVİSİ
Çoğu hastada yitirilen sıvının yerine konması yeterli tedavidir. Probiyotik tedavisi ishallerde kullanılır.İshal durdurucu ilaçların kullanılması yanlıştır. İshallerde ishali durdurucu ilaçları kullanmak, organizmaların barsak içinde kalmasına neden olarak sorunu derinleştirmekten başka bir işe yaramaz. Bu durumlarda hekimler genellikle bu organizmalara karşı etkili antibiyotikleri reçete ederler. Viral nedenlere bağlı ishaller virüsün tipine ve klinik tablonun ağırlığına göre genellikle kendi seyrine bırakılırlar veya destekleyici ilaçlar kullanılır.

DEHİDRATASYON(SIVI KAYBI)
NASIL ÖNLENİR?
Vücut aşırı miktarda sıvı ve elektrolit (sodyum ve potasyum) kaybedildiğinde dehidratasyon ortaya çıkar. İshal sırasında yitirilen sıvı ve elektrolitler zaman yitirmeden uygun şekilde yerine konmalıdır. Aksi takdirde, vücut normal işlevlerini sürdüremez. Sıvı kaybının önlenmesinde su hayati öneme sahiptir. Ancak içme suyu elektrolit içermez.Elektrolitleri yerine koymak için tuz (sodyum) içeren çorbalar ve potasyum içeren meyve suları, yumuşak meyveler ve sebzeler alınmalıdır. Muz püresi, tuzlu patetes haşlaması, pirinç lapası ishali durdurmada etkilidir. Çocuklarda hekimler tarafından önerilen özel dehidratasyon sıvıları kullanılmaktadır.İshal geçene kadar süt ürünlerinden,yüksek miktarda yağ ve lif içeren besinlerden ve çok şekerli yiyeceklerden uzak durmak gerekir, çünkü bu tür besinler ishali artırır.

TURİST İSHALİ NEDİR?
Turist ishali, seyahat edilen bölgede tüketilen yiyecek ve içeceklerdeki mikroorganizmaların(ETEC(Enterotoksijenik E.coli)) neden olduğu bir ishal durumudur.Bunu önlemek için seyahat edilen bölgede musluk suları içimemeli ve diş fırçalamak için kullanılmamalı, pastörize edilmemiş süt ve süt ürünleri tüketilmemeli, çiğ sebze ve meyve (soyulmadan) yenmemeli, et ve deniz ürünleri yenmemelidir. Şişelenmiş sular ve çay, kahve gibi sıcak içecekler güvenle tüketilebilir. - SON -