WASHINGTON

ABD Başkanı Barack Obama, dünyanın birçok noktasındaki nükleer tesislerde ölümcül materyalleri yok ettiklerini belirterek, 150 adet nükleer silah kapasitesine eşit 3,8 tonluk materyalin teröristlerin eline geçmesini önlediklerini söyledi.

Obama, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın da aralarında bulunduğu 52 devlet ve hükümet başkanının yanı sıra Birleşmiş Milletler (BM), Avrupa Birliği (AB), Uluslararası Polis Teşkilatı (INTERPOL) ve Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (IAEA) temsilcilerinin katıldığı başkent Washington’da düzenlenen Nükleer Güvenlik Zirvesi’nin sonunda basın toplantısı düzenledi.

Son dönemde nükleer materyallerin güvenliğini sağlamada önemli bir aşama kaydettiklerini dile getiren Obama, böylelikle nükleer materyallerin teröristlerin eline hiçbir zaman düşmeyeceğini anlattı.

Obama, “Birlikte dünyanın dört bir tarafındaki nükleer tesislerden en ölümcül materyalleri yok ettik” diyerek, 30 ülkedeki 50’den fazla tesiste zenginleştirilmiş uranyum ve plütonyumun tamamını güvenlik altına aldıklarını veya yok ettiklerini bildirdi.

Obama, 150 adet nükleer silah yapma kapasitesine eşit 3,8 tonluk materyalin teröristlerin eline geçmesinin önüne geçildiğini dile getirdi.

Türkiye, Arjantin, Şili ve Libya’nın da aralarında bulunduğu birçok ülkenin ellerindeki tüm zenginleştirilmiş uranyum ve plütonyum stokundan kurtulduğunu ifade eden Obama, Güney Amerika kıtasının bugün itibarıyla tamamen bu tehlikeli materyallerden arındırıldığını söyledi. Obama ayrıca, Polonya’nın bu yıl içinde elindeki bu tür maddeleri ortadan kaldırmasıyla Orta Avrupa’nın, Endonezya’nın da kaldırmasıyla Güneydoğu Asya’nın tamamen “temizlenmiş” olacağına vurgu yaptı.

Obama, bugünkü zirve esnasında, bu çalışmalarının BM, IAEA ve INTERPOL üzerinden yürütüleceğini aktararak, bu misyonun devam ettirilmesi için gerekli kaynak ve teknik desteğin sağlanmasını kararlaştırdıklarını ifade etti.

Bugün ayrıca, yeni bir nükleer güvenlik irtibat grubu kurduklarını dile getiren Obama, bu grupta oluşturdukları işbirliği ağlarını korumak, çalışmaları kurumsallaştırmak ve gelecek yıllara dönük ilerleme kaydetmek için 30’dan fazla ülkeden üst düzey uzmanın düzenli olarak görüşeceklerini kaydetti.

“İran uluslararası şirketleri ticaret için ikna etmeli”

Toplantıda soruları da yanıtlayan ABD Başkanı Obama, bir soru üzerine, İran’ın nükleer anlaşmaya uyarak yaptırımların kaldırılmasıyla güvenli bir iş ortağı olduğuna uluslararası şirketleri ikna etmesi gerektiğini söyledi.

Yaptırımların kaldırılmasıyla ne tür ticari faaliyetlerin yapılmasına izin verileceğinin ABD ve nükleer anlaşmayı imzalayan diğer ülkeler tarafından netleştirilmesi gerektiğini belirten Obama, Tahran yönetiminin şimdiye kadar anlaşmaya riayet ettiğine vurgu yaptı.

Ancak Obama, İran’ın, üzerinde İsrail’in yok edilmesi çağrısı bulunan balistik füze denemeleriyle nükleer anlaşmanın ruhuna aykırı davrandığını kaydetti. Obama, İran’ın bu adımının, belki kendileriyle ticaret yapacak uluslararası şirketlerin güvenini sarstığının altını çizdi.

“Trump dünyayı okuyamıyor”

Obama, Cumhuriyetçi Parti’nin güçlü başkan adaylarından iş adamı Donald Trump’ın dünyayı okuyamadığını söyledi.

Trump’ın, bir programda Güney Kore ve Japonya’nın silah geliştirmesi gerektiğini söylediğinin hatırlatılması üzerine Obama, “Bu açıklamalar, bunu yapan kişinin (Trump) dış politika veya nükleer konularda, Kore Yarımadası veya dünyanın geneli hakkında çok fazla bir şey bilmediğini gösteriyor” diye konuştu.

Obama, ABD’nin nükleer silahlanmanın neden olabileceği potansiyel bir sorunu fark edemeyecek birini Oval Ofis’te görmek istemediğini dile getirdi.

Türkiye sorusu

Obama, bir soru üzerine, Türkiye’nin NATO müttefiki ve DAEŞ’e karşı mücadelede çok önemli bir ortak olduğunu hatırlatarak, ABD ile Türkiye arasında uzun ve stratejik bir ilişki bulunduğunu kaydetti.

Cumhurbaşkanı Erdoğan ile defalarca görüştüğünü ifade eden Obama, birçok alanda verimli bir ortaklığa sahip olduklarını aktardı.

Obama, Erdoğan’ın demokratik süreç içinde defalarca seçim kazandığını hatırlatarak, Türkiye’de basına karşı yaklaşımın ülkeyi sıkıntılı bir yola sokabileceğini söyledi.

Obama, Türkiye’nin tarihten bu yana derin İslami inanç ve modernitenin yan yana yaşandığı bir ülke olduğunu belirterek, bu mirasın devam ettirilmesinin önemine işaret etti.

Obama, birçok uluslararası ve bölgesel konuda Türkiye’nin işbirliğinin hayati önem taşıdığını vurgulayarak, bu önemin süreceğini söyledi. “Birçok ortağımızla ve dostumuzla çalıştığımız gibi onlarla da çalışıyoruz” diyen Obama, Türkiye’nin çabalarını takdir ettiklerini dile getirdi.

Obama, arada farklılıklar bulunabileceğini, bunları dile getireceklerini ifade etti.