@eatpraydietitian Antioksidanlar
@eatpraydietitian
Antioksidanlar vücuttaki serbest radikallerle savaşan moleküllerdir. Serbest radikaller, seviyeleri vücutta çok yükselirse zarar verebilecek, vücut gıdaları işlerken ve çevreye tepki verirken hücreler tarafından üretilen bileşiklerdir. Diyabet, kalp hastalığı ve kanser dâhil olmak üzere birçok hastalıkla bağlantılıdırlar. Vücut serbest radikalleri etkili bir şekilde işleyemez ve ortadan kaldıramazsa, oksidatif stres ortaya çıkabilir. Bu da hücrelere ve vücut işlevine zarar verebilir. Vücudun serbest radikalleri kontrol altında tutmak için kendi antioksidan savunmaları vardır. Bununla birlikte, antioksidanlar gıdalarda, özellikle meyveler, sebzeler ve diğer bitki bazlı, bütün gıdalarda bulunur.
Antioksidan olarak işlev görebilen yüzlerce ve muhtemelen binlerce madde olduğu düşünülmektedir. Her birinin kendi rolü vardır ve vücudun etkili bir şekilde çalışmasına yardımcı olmak için diğerleriyle etkileşime girebilir.
“Antioksidan” aslında bir maddenin adı değildir, aksine bir dizi maddenin neler yapabileceğini tanımlar.
Flavonoidler, flavonlar, kateşinler, polifenoller ve fitoöstrojenler antioksidan ve bitki besleyicisidir ve hepsi bitki bazlı gıdalarda bulunur.
Her antioksidan farklı bir işleve hizmet eder ve bir başkasıyla değiştirilemez. Bu nedenle antioksidan çeşitlerinden zengin bir diyete sahip olmak önemlidir. En iyi antioksidan kaynakları bitki bazlı gıdalardır, özellikle meyve ve sebzedir. Antioksidan bakımından yüksek gıdalara genellikle "süper gıdalar" veya "fonksiyonel gıdalar” da denir. Dışarıdan gıdalar aracılığıyla alınan antioksidan kaynakları arasında;
A Vitamini: Süt ürünleri, yumurta ve karaciğer
C Vitamini: Çoğu meyve ve sebze, özellikle meyve, portakal ve biber
E Vitamini: Fındık ve tohumlar, ayçiçeği ve diğer bitkisel yağlar ve yeşil, yapraklı sebzeler
Beta-karoten: havuç, bezelye, ıspanak ve mango gibi parlak renkli meyve ve sebzeler
Likopen: Domates ve karpuz dahil pembe ve kırmızı meyve ve sebzeler
Lutein: Yeşil, yapraklı sebzeler, mısır, papaya ve portakal
Selenyum: Pirinç, mısır, buğday ve diğer tam tahılların yanı sıra fındık, yumurta, peynir ve baklagiller yer alır.
Zengin, canlı renkler genellikle en fazla antioksidan içerir. Yaban mersini, elma, brokoli, ıspanak ve mercimek iyi antioksidan kaynaklarıdır. Patlıcan, fasulye ve barbunya gibi baklagiller, yeşil ve siyah çaylar, kırmızı üzüm, bitter çikolata, nar ve goji berry, iyi antioksidan kaynakları olduğuna inanılan diğer gıdalar arasındadır.
Bazı yiyecekleri pişirmek antioksidan seviyelerini artırabilir veya azaltabilir. Likopen, domateslere zengin kırmızı rengini veren bir antioksidandır. Domatesler ısıyla temas ettiğinde likopenin vücudumuz tarafından işlenmesi ve kullanımı daha kolay hale gelir. Bununla birlikte, çalışmalar, karnabahar, bezelye ve kabakların pişirme işlemi sırasında antioksidan aktivitelerinin çoğunu kaybettiğini göstermiştir.
Yeşil çay içmenin, içeriğindeki antioksidanlardan dolayı sağlığa faydalı olduğu bildirilmektedir.
Antioksidanlar için önerilen günlük bir miktar bildirilmemiştir ancak taze bitki bazlı ürünlerin yüksek miktarda alınması sağlıklı kabul edilir.
Ulusal Sağlık Enstitüleri, yüksek dozda antioksidan takviyelerinin zararlı olabileceği konusunda uyarmaktadır. Antioksidan takviyeleri bazı ilaçlarla da etkileşime girebilir. Bu ürünlerden herhangi birini kullanmadan önce bir sağlık uzmanıyla görüşmek önemlidir.
