Sempati duyduğumuz, bilge insan saflarında olmak için çaba gösterdiğimiz, mücadelesini hayatımızın her safhasına iliştirdiğimiz, insan olmak, insan olarak tanımlanmak, bilinmek. Bilge insan olmanın sert, kesin bir çizgisi olmadığı gibi okulu kursu da olmaz. Bilge insan kendisini bilge diye de tanımlamaz, tanımladığı an sınıfta kalmıştır. Her şeyi bilmez, her şeyi bilmek için mücadele eder, eder de ömür denen süresinin kâfi gelmeyeceğini bilir. Önceliklerini iyi tespit eden, yararlı olanları, kendisi ve insanlık için faydalı olanları ilk sıralara yerleştirir. Hayatın bütününün bir mücadele, bir yol olduğunun farkında, farkındalık içerisindedir, bu yolda yürümek için de etik kuralların farkında, olgun ve erdemli olma çabasıyla kişiliğinde ki prensipleri eşleşmiştir. Araştırma, sorgulama, temel meziyetleri arasındadır. Bilge insan bilir ki; doğru bilinenler de yanlış bilinenler de şüphe içerir ve süreçle bağıntılıdır.
Kendi hayatına dair, idamesine dair, en az dışa bağımlı hali oluşturur ve sürekliliği için gayreti elden bırakmaz. Soyut ya da somut bağımlı, keskinlik içeren yapılanmayı istemez, uzak durmayı ister. Kendisini geliştirme çabasından an olsun vazgeçmez, en iyi olduğu söyledikleri arasında hiç yer etmese de en iyi olma çabası hep bakidir. Her anının bir önceki zaman diliminden daha iyi olması için mücadeleyi hiç bırakmaz, yaşamında olan ya da aynı toplulukta yer alan kişi ya da kişilerin kazanımları, sahiplikleri, meziyetleri ölçüsü değildir, tek yarış içinde olduğu bir önceki zaman diliminde ki kendisidir. Dinamik bir hayat tarzında, monotonluk ve tekrarlardan uzaktır, ezber bilmez, ezberleri reddeder. Günlük ve sıradan kabul edilen şeylerin yapılmasında da uygulanmasında da sorgulayıcı, meseleyi temelinden kavrayıcı duruşunu değiştirmez. Ayakları yere sağlam basar, bunu bir kazanım ve hayat kuralı olarak benimsemiştir. Hayattan beklentilerini asgari düzeye çektiğinden, övgü ve iltifatları bir nezaket uygulaması gibi görse de yokluğundan eksiklik duymayacağı hayat felsefesini kişiliğine sağlamca teyellemiştir. Neden zımbalama ya da perçinleme değil, bilir ki süreçle bağıntılı istek ve temenniler de, doğru ve yanlışlar da, beklenti ve istekler de değişim gösterir ve şekil alır, olgunluk kazanır, seviye edinir.
Eleştirmekten çoklukla uzak dursa da, eleştiriye, eleştirilmeye açıktır bilgelik yolu. Tüm eleştirileri dinler, eleştirinin kaynağı, sebebi, etkileşimlerini bulma, çözme çabasına girer. Kıskanma, hırs, çekememe gibi toyluk içeren sebepler barındırıyorsa kayda almaz, dinler, biter. Kişilik ve hayat prensiplerine bir şeyler katacaksa alır ve kullanır. Farklı bakış açılarıyla elde edilen görüş ve fikirlerin insana çok şeyler katacağına, doğruluk ve iyilik manasında yol alacağına, katkı sağlayacağına inanır.
Kısa, orta, uzun vadeli amaçları vardır, sıklıkla revize eder, yeni maddeleri eklediği gibi gereksizler varsa, hükmünü yitirmişler varsa, eler, diskalifiye eder. Amaçlarını hayata geçirme çabası da tesadüflere bağlı değil, hayırlısı, inşallah, maşallahlı değil, plan, programıyla sabittir. Yanlışları da hataları da vardır, yanlışlardan korkmaz, ürkmez, aksine sürece bağlı olarak sonra ki kararlarının doğru çıkma olasılığını yükselttiğine, artırdığına inanır.
Bilge olmanın; bir sonuç, bir ehliyet, bröve, yetki belgesi ya da diploma, unvan olmadığını çok iyi bilir. Bilge olmanın yaptıkları ve hayat tarzı ile güzel ve doğru örnek, emsaller silsilesi olduğunu bilir ve öyle yaşar. Sevgiyi ve mutluluğu önemser, mutlu olmak çok geniş listesi olan gerekliliklerden oluşmaz, farkındadır. Şeffaf ve onurlu bir yaşam tarzı, bilgiyi, bilimi, kültürü, sanatı, ruhuna eşleştirme, gayret edip insanı önemseme, hayvanı, nebatı, doğayı hayatın bütününde kabul edip, resmi büyük görme. İnsan ömrünü yaşarken de bir bakıma yaşama sanatını, hayata nakşetme.
