Osmanlı İmparatorluğu’nun son padişahı Sultan Mehmed Vahideddin Han tahta geçtikten dört ay sonra, 13 Kasım 1918 günü İngiliz, Fransız, İtalyan v

Osmanlı İmparatorluğu’nun son padişahı Sultan Mehmed Vahideddin Han tahta geçtikten dört ay sonra, 13 Kasım 1918 günü İngiliz, Fransız, İtalyan ve Yunan savaş gemileri Boğaz’a demirledi. Bu işgal donanmasından İngiliz, Fransız ve İtalyan ordusuna mensup 3500 kişilik bir kuvvet İstanbul’a çıkarılarak şehrin değişik yerlerine yerleştirildi. Böylece 5 yıl sürecek menfur İstanbul işgali başlamıştı.
Birinci Dünya Harbi’ne pek çok ülke müdahil olsa da esas olarak İngiltere, Fransa ve Rusya üçlü ittifakı ile Almanya, Avusturya-Macaristan ve Osmanlı Devleti karşı karşıya geldiler. Pek çok tarihçiye göre Osmanlı Devleti’nin bu savaşa girmesi için güçlü bir sebep yoktu. Ne yazık ki bu kadim ve koca devlet, o zaman iktidarda olan İttihat ve Terakkî üyesi genç ve ihtiraslı devlet adamlarının, dünya gerçeklerine uymayan emellerinin kurbanı oldu.
Harbin kaybedilmesi üzerine Sultan Vahideddin’in ilk sadrazamı Mehmed Talat Paşa’nın kabinesi 14 Ekim 1918 tarihinde istifa etmişti. 1 Kasım 1918’de İttihat ve Terakkî Cemiyeti’nin feshine karar verildiği son kongresine başkanlık yapan Talat Paşa, 1-2 Kasım gecesi Enver ve Cemal Paşalar gibi önde gelen Cemiyet liderleriyle birlikte bir Alman torpido gemisiyle Karadeniz üzerinden Sivastopol’e kaçmıştı.
Talat Paşa’dan sonra, saltanatın kaldırıldığı ve Osmanlı İmparatorluğu’nun resmen tarih sahnesinden silindiği 1 Kasım 1922 tarihine kadar Ahmed İzzet Paşa, Ahmed Tevfik Paşa (üç kabine), Mehmed Ferid Paşa (beş kabine), Ali Rıza Paşa ve Hulusi Salih Paşalar toplam 11 hükûmet kurdular. Son Osmanlı sadrazamı Ahmed Tevfik Paşa’dır.
İstanbul’da işgal sürerken Padişah’ı esaretten ve vatan topraklarını işgalden kurtarmak maksadıyla Büyük Millet Meclisi, Ankara’daki Hacı Bayram Camii’nde Kur’ân-ı Kerîm ve Buhârî-yi Şerif hatimleri, salevatlar, Sultan Vahideddin adına hutbe ve vatanın kurtuluşu için dualar okunarak ve kurbanlar kesilerek 23 Nisan 1920 Cuma günü açıldı. Fakat şartlar zaman içinde öyle gelişti ki bu tarihten 2,5 sene sonra saltanat, 4 sene kadar sonra da halifelik kaldırıldı.
Osmanlı’nın son asrında 50 sadrazam görev yapmıştı. Cumhuriyet’in ilk asrında bu sayı 30’da kaldı. Şimdi 23 Nisan 1920 tarihinden itibaren önceleri “İcra Vekilleri Heyeti Reisi”, sonra “Başvekil” ve nihayet “Başbakan” sıfatıyla görev yapan 30 hükûmet başkanımızı kısaca hatırlayalım:
1. Mustafa Kemal (Atatürk) Paşa (1881-1938): 23.4.1920-24.1.1921 tarihleri arasında I. İcra Vekilleri Heyeti Reisi. 29.10.1923’e kadar Türkiye Büyük Millet Meclisi Reisi, bu tarihten 10.11.1938’de vefatına kadar Cumhurbaşkanlığı yapmıştır. Aslında saltanatın kaldırıldığı 1.11.1922 tarihinden itibaren fiilen Devlet Başkanı idi.
2. Mustafa Fevzi (Çakmak) Paşa (1876-1950): 24.1.1921-12.7.1922 tarihleri arasında II. ve III. İcra Vekilleri Heyeti Reisi (Eski Osmanlı Harbiye Nazırı)
3. Hüseyin Rauf (Orbay) Bey (1881-1967): 12.7.1922-14.8.1923 tarihleri arasında IV. İcra Vekilleri Heyeti Reisi (Eski Osmanlı Bahriye Nazırı).
4. Ali Fethi (Okyar)Bey (1880-1943): 14.8.1923-29.10.1923 tarihleri arasında V. İcra Vekilleri Heyeti Reisi ve 22.11.1924-3.3.1925 tarihleri arasında 3. Hükûmet’te Başvekil (Eski Osmanlı Dahiliye Nazırı).
5. Mustafa İsmet (İnönü) Paşa (1884-1973): 29.10.1923-6.3.1924 tarihleri arasında 1. Hükûmet’te İcra Vekilleri Reisi, 6.3.1924-22.11.1924 tarihleri arasında 2. Hükûmet ve 3.3.1925-1.11.1937 tarihleri arasında 4., 5., 6., 7. ve 8. Hükûmetlerde Başvekil, 20.11.1961-23.2.1965 tarihleri arasında 26., 27. ve 28. Hükûmetlerde Başbakan. 1938-1950 tarihleri arasında Cumhurbaşkanlığı yapmıştır. Toplam 10 hükûmetle rekor kendisindedir. İnönü’yü 7 hükûmetle Demirel, 5’er hükûmetle Menderes ve Ecevit takip eder.
6. Mahmut Celal Bayar (1883-1986): 1.11.1937-25.1.1939 tarihleri arasında 9. ve 10. Hükûmetlerde Başvekil. 1950-1960 tarihleri arasında Cumhurbaşkanlığı yapmıştır.
7. Dr. Refik Saydam (1881-1942): 25.1.1939-8.7.1942 tarihleri arasında 11. ve 12. Hükûmetlerde Başvekil. Görevde iken vefat etmiş ve Dahiliye Vekili Ahmet Fikri Tüzer başvekilliği bir gün süreyle vekaleten yürütmüştür.
8. Mehmet Şükrü Saraçoğlu (1887-1953): 9.7.1942-12.8.1946 tarihleri arasında 13. ve 14. Hükûmetlerde Başbakan.
9. Mehmet Recep Peker (1889-1950): 12.8.1946-10.9.1947 tarihleri arasında 15. Hükûmet’te Başbakan.
10. Prof. Hasan Saka (1886-1960): 10.9.1947-16.1.1949 tarihleri arasında 16. ve 17. Hükûmetlerde Başbakan.
11. Ord. Prof. Mehmet Şemsettin Günaltay (1883-1961): 16.1.1949-22.5.1950 tarihleri arasında 18. Hükûmet’te Başbakan.
12. Adnan Menderes (1899-1961): 22.5.1950-27.5.1960 tarihleri arasında 19., 20., 21., 22. ve 23. Hükûmetlerde Başbakan.
13. Org. Cemal Gürsel (1895-1966): 27.5.1960-20.11.1961 tarihleri arasında 24. ve 25. Hükûmetlerde Başbakan ve aynı zamanda Cumhurbaşkanı. 1960-1966 tarihleri arasında Cumhurbaşkanlığı yapmıştır.
14. Suad Hayri Ürgüplü (1903-1981): 23.2.1965-27.10.1965 tarihleri arasında 29. Hükûmet’te Başbakan. Sultan Reşad’ın şeyhülislamlarından Mustafa Hayri Efendi’nin oğludur.
15. Süleyman Sami Demirel (1924-2015): 27.10.1965-26.3.1971 tarihleri arasında 30., 31. ve 32. Hükûmetlerde, 31.3.1975-21.6.1977 tarihleri arasında 39. Hükûmet, 21.7.1977-5.1.1978 tarihleri arasında 41. Hükûmet, 12.11.1979-12.9.1980 tarihleri arasında 43. Hükûmet ve 20.11.1991-16.5.1993 tarihleri arasında 49. Hükûmet’te Başbakan. Başbakanlık makamından altı defa gitmiş yedi defa gelmiştir. 1993-2000 tarihleri arasında Cumhurbaşkanlığı yapmıştır.
16. Prof. Dr. İsmail Nihat Erim (1912-1980): 26.3.1971-5.6.1972 tarihleri arasında 33. ve 34. Hükûmetlerde Başbakan.
17. Ferit Melen (1906-1988): 5.6.1972-16.4.1973 tarihleri arasında 35. Hükûmet’te Başbakan.
18. Mehmet Naim Talu (1919-1998): 16.4.1973-25.1.1974 tarihleri arasında 36. Hükûmet’te Başbakan.
19. Mustafa Bülent Ecevit (1925-2006): 25.1.1974-17.11.1974 tarihleri arasında 37. Hükûmet, 21.6.1977-21.7.1977 tarihleri arasında 40. Hükûmet, 5.1.1978-12.11.1979 tarihleri arasında 42. Hükûmet, 11.1.1999-19.11.2002 tarihleri arasında 56. ve 57. Hükûmetlerde Başbakan.
20. Ord. Prof. Dr. Sadi Irmak (1904-1990): 17.11.1974-31.3.1975 tarihleri arasında 38. Hükûmet’te Başbakan.
21. Ora. Saim Bülent Ulusu (1923-2015): 21.9.1980-13.12.1983 tarihleri arasında 44. Hükûmet’te Başbakan.
22. Turgut Özal (1927-1993): 13.12.1983-9.11.1989 tarihleri arasında 45. ve 46. Hükûmetlerde Başbakan. 1989-1993 tarihleri arasında Cumhurbaşkanlığı yapmıştır.
23. Yıldırım Akbulut (1935- ): 9.11.1989-23.6.1991 tarihleri arasında 47. Hükûmet’te Başbakan.
24. Ahmet Mesut Yılmaz (1947- ): 23.6.1991-20.11.1991 tarihleri arasında 48. Hükûmet, 6.3.1996-28.6.1996 tarihleri arasında 53. Hükûmet ve 30.6.1997-11.1.1999 tarihleri arasında 55. Hükûmet’te Başbakan.
25. Prof. Dr. Tansu Çiller (1946- ): 25.6.1993-6.3.1996 tarihleri arasında 50., 51. ve 52. Hükûmetlerde Başbakan. Bu makama geçen tek kadındır.
26. Prof. Dr. Necmettin Erbakan (1926-2011): 28.6.1996-30.6.1997 tarihleri arasında 54. Hükûmet’te Başbakan.
27. Abdullah Gül (1950- ): 19.11.2002-12.3.2003 tarihleri arasında 58. Hükûmet’te Başbakan. 2007-2014 tarihleri arasında Cumhurbaşkanlığı yapmıştır.
28. Recep Tayyip Erdoğan (1954- ): 14.3.2003-29.8.2014 tarihleri arasında 59., 60. ve 61. Hükûmetlerde Başbakan. 2014’den beri Cumhurbaşkanıdır.
29. Prof. Dr. Ahmet Davutoğlu (1959- ): 29.8.2014-24.5.2016 tarihleri arasında 62., 63. ve 64. Hükûmetlerde Başbakan.
30. Binali Yıldırım (1955- ): 24.5.2016 tarihinden beri görevde olan 65. Hükûmet’te Başbakan. 24.6.2018 tarihinde yapılacak Cumhurbaşkanı Seçimi ve 27. Dönem Milletvekili Genel Seçiminden sonra tarihe son başbakan olarak geçecektir.