FONKSİYONEL BİR BESİN OLARAK ZERDEÇAL

Dyt. Gülsüm Serra Balkan (@eatpraydietitian)

Zerdeçal, köriye sarı rengini veren baharattır. Hindistan’da binlerce yıldır baharat ve şifalı bitki olarak kullanılmaktadır.

Zerdeçal, en önemlisi kurkumin olan tıbbi özelliklere sahip birtakım bileşikler içerir. Kurkumin zerdeçalın ana aktif bileşenidir. Güçlü iltihap karşıtı etkileri vardır ve çok güçlü bir antioksidandır. Bununla birlikte zerdeçalın ağırlıkça %3 civarında olan kurkumin içeriği aslında o kadar yüksek değildir. Bu nedenle, kurkuminden yararlanabilmek için önemli miktarda kurkumin içeren bir takviye alınması gerekir.

Ne yazık ki, kurkumin kan dolaşımında zayıf bir şekilde emilir. Karabiberde bulunan piperin adındaki doğal bir madde kurkuminin emilimini %2 oranında artırdığı için beraber tüketilmeleri önerilir. Zaten en iyi kurkumin takviyeleri de piperin içermektedir. Ayrıca kurkumin yağda çözünür, bu nedenle yağlı bir yemekle birlikte almak emilimini artırmada yardımcı olacaktır.

Artrit, eklem iltihabı ile karakterize yaygın bir hastalıktır. Birçok çalışma, kurkuminin artrit semptomlarını tedavi etmeye yardımcı olabileceğini ve bazı durumlarda iltihap ilaçlarından daha etkili olduğunu göstermektedir.

Kurkumin, kimyasal yapısı sayesinde serbest radikalleri nötralize edebilen güçlü bir antioksidandır. Ek olarak, kurkumin vücudun kendi antioksidan enzimlerinin aktivitesini arttırır. Bu şekilde, kurkumin serbest radikallere karşı çok daha güçlü savaşır. Onları doğrudan engeller, daha sonra vücudun kendi antioksidan savunmasını uyarır.

Kurkumin, yeni nöronların büyümesini artıran ve beyindeki çeşitli zarar verici süreçlerle savaşan beyin hormonu BDNF seviyelerini artırır. Kalp hastalığında rol oynadığı bilinen çeşitli faktörler üzerinde yararlı etkilere sahiptir.

Kurkumin, kanser tedavisinde yararlı bir bitki olarak incelenmiş ve kanser büyümesini, gelişimini ve moleküler düzeyde yayılmasını etkilediği bulunmuştur. Çalışmalar, kanserli hücrelerin ölümüne katkıda bulunabileceğini ve anjiyogenezi yani tümörlerde yeni kan damarlarının büyümesini ve metastazı yani kanserin yayılmasını azaltabileceğini göstermiştir.

Kurkumin kan-beyin bariyerini geçebildiği ve Alzheimer hastalığı sürecinde olumlu yönde çeşitli gelişmelere yol açtığı gösterilmiştir.

Depresyonu olan 60 kişide yapılan bir araştırma, durumun semptomlarını hafifletmede kurkuminin, Prozac kadar etkili olduğunu göstermiştir.