Ergenlik dönemi çocukluktan gençliğe geçişin, zorluklarının yaşandığı bir dönem. Ergenin de, anne babanın da zorlandığı bir dönem. Anne babala
Ergenlik dönemi çocukluktan gençliğe geçişin, zorluklarının yaşandığı bir dönem. Ergenin de, anne babanın da zorlandığı bir dönem. Anne babalar, “artık çocuk değilsin kocaman adam oldun” derken ergen de, “ben artık çocuk değilim ne yapacağımı biliyorum bana çok karışıyorsunuz”Anne babalar ergenden yetişkin gibi davranmalarını beklerken onlara yetişkin ayrıcalığı vermek istemezler. Ergen ise kendisine yetişkin ayrıcalığı tanınmasını isterken yetişkin sorumluluğunu üslenmek istemezler.
Ergenler ile anne babalar arasında sorumluluk-ayrıcalık konusunda çelişki yaşanır. Ergenin değişen yapısı karşısında anne baba eski denetleyici yöneten tavrının sürmesini ister. Ergen ailesine ait olmanın yanında birey olmanın özgürlüğünü yaşamak ister. Çocukluktan gençliğe giden yolda yaşanan çatışmaların yönetilmesi anlamasına dinleme sayesinde olacaktır. Bedensel, ruhsal ve sosyal değişim içinde olan genç, kimlik arayışı içine girdiği dönemde en fazla desteğe, anlayışa ve sağlıklı iletişime ihtiyaç duyduğu dönemleri yaşamaktadır. Bu dönemde en gerekli olan etkin dinlemedir empatik dinlemedir.
Gençleri anlamak için
olumlu dinleyin
Ergenlik dönemlerinde gençler hem özgür olmak istemekte hem de anne baba desteğine ihtiyaç duymaktadırlar. Bu iki durumun dengesinin sağlanması başarılı ve mutlu bir ergenlik geçirilmesinin nedenidir.
Ergenlik dönemi çatışmaları ilk sinyalleri 12-13 yaşlarında vermeye başlar. Bu çatışmanın nasıl şekilleneceği aile içi iletişim modelleri ile ilgilidir. Önemli olan ailelerin bu değişim ve gelişim karşısında en sağlıklı tutumu sergileyebilmesidir.
Gençler Nasıl Dinlenilmeli?
Anne ve babam için dinlemek, öğüt vermedir. Onlar her konuyu öğüte ve yoruma bağlarlar. Amacım sadece birikenleri paylaşmak dertleşmek rahatlamak ise yine öğüt, eleştiri, yorum ve hafife alma duyuyoruz. Sonuçta anne babalarının kendilerini dinlemediğini düşünen gençler, onların yardımcı olabileceklerini düşünmüyorlar. Gençler öğrenme sürecinde kendilerine yardım eden kişilere güven ve sempati duymaktalar.
Halbuki kendisini yorumsuz öğüt vermeden anlamasına dinleyen bir anne baba için ergen, “bir problemim olduğun da önce aklıma her zaman ailem gelir. Onlar beni önemseyerek dinliyorlar onların bu davranışı beni rahatlatıyor güven duyuyorum aile bağlarım güçleniyor.” demektedir.
*Yaşı ne olursa olsun çocuk, ergen ve yetişkin tüm insanlarla iletişim kurarken yorum ve değerlendirmelerden uzak kalmak, yargılamamak, etkili sözel davranışlar sergilemek( Göz teması, baş hareketleri, etkili beden duruşu) Özellikle sözel olmayan beden dilinin gençler üzerinde etkilidir.
Olumsuz örnek, “babam beni sonuna kadar sessiz dinler, hiç yorum yapmaz, konuşmam bitince alakasız konulara girer. Boşuna konuşmuş olmak ve ciddiye alındığımı zannetmek, kötü hissettiriyor artık çok da paylaşımım olmuyor.”
Olumlu örnek; “Annem ben küçükken okuldan geldiğim zaman günümün nasıl geçtiğini sorardı ben de anlatırdım. Annem beni gözleriyle takip ederek gülümseyerek dinler anlattığımla ilgili sorular sorardı. Bunlar annemin bana olan ilgisini sevgisini önemsemesini oraya koyuyordu”
*Ergenler, özellikle konu önemli olduğu zaman çok fazla soru karşısında sorgulanmış olmaktan hoşlanmıyorlar. Sorulan soru daha az olmalı ve duygu ve düşünceleri ortaya çıkarmaya yönelik olmalı
“Anne ve babamın beni dinlediklerini hatta fazla dikkatli dinlediklerini detaylarla ilgili sorular sormalarından anlıyorum ve mutlu oluyorum.”
Gençlerle ilgili davranışlarımız saygı, ilgi ve anlayış içermelidir. Genci sabırla dikkatle dinleyerek onun bakış açısını duygu ve düşüncelerini anlamaya istekli olmak önemlidir.
Çatışmanın yönetilmesi
Çatışma önemlidir. Çatışma sayesinde insanlar birbirlerini daha iyi anlarlar. Çatışma farklılıkların sohbet içinde dile gelmesidir. Çatışma şiddet, eleştirme, sorgulama, hakaret, ötekileştirme, saygısız davranmayı içermez.
Çatışma ve tartışma anlarında kontrol edilen yönetilen gençlerin bu becerileri gelişmez. Bunu bir oyun gibi algılarsak oyunun kurallarıyla öğrenilmesi uygulama yapabilmekle, izlemekle mümkündür.
Gençler anne ve babalarıyla kurdukları iletişimlerin de yine onları taklit ederler. Aynı cümle kalıplarını kullanır aynı davranışları sergilerler. Anne babalar önce kendilerini geliştirmeleri gerekir.
Zorlukların sıkıntıların temelinde sağlıksız iletişim biçimleri vardır. Eleştiriye en hassas olunan dönem ergenlik dönemidir. Gençler en fazla tepkiyi eleştirel davranmaya verirler. Çünkü ergenlik dönemi en hassas olunan dönemdir.
