a. Ders yılına başlamadan evvel hazırlık Eylülde mektepler açılmadan ve ders yılı başlamadan evvel, tarih kitabını bir kere baştan sona kadar okum

a. Ders yılına başlamadan evvel hazırlık
Eylülde mektepler açılmadan ve ders yılı başlamadan evvel, tarih kitabını bir kere baştan sona kadar okumalıdır. Fakat bu okumayı şöyle yapacaksınız:
(1) Kitabın içinde 10-15 sahifelik, 10-15 bahis vardır. Her bahsi bir seferde okuyacak ve bitirir bitirmez, o bahsi toplu olarak bir defa düşüneceksiniz.
(2) Not defterine bu bahsi hemen özetleyeceksiniz. Burada dikkat edilecek mühim nokta, özel isimleri, olayların tarihlerini hiç ezberlemeyecek, hatta hiç düşünmeyeceksiniz. Tarih kitabının üslubuna da hiç ehemmiyet vermeden yalnız ana olayları tespit edeceksiniz. Bu özeti çıkarırken kitabı kapalı bulundurun. Fakat takılırsanız kitabı açıp bakın, yalnız bunu çok sık yapmayın. Bu çalışmadan sonra istirahat edin.
(3) Daha sonra çalışmaya oturduğunuz zaman önceden çıkarmış olduğunuz bir iki sahifelik özeti bir kere okursanız iyi olur.
(4) İkinci bahsi de okuyun ve özetini yazın.
(5) Yine bir müddet istirahatten sonra üçüncü bahsi okumadan evvel birinci ve ikinci bahislerin özetlerini okuyun. Bilahare üçüncü bahsi okuyup özetini yazın.
(6) Dördüncü bahsi okumadan evvel yine her üç özeti de okuyun ve sonra dördüncü bahsi okuyup özetini yazın.
(7) Velhasıl kitabı bu şekilde konu konu okuyup özet çıkardığınızda son bahsi okumadan, kitabın hülâsasını kendi notlarınızdan okumuş olacaksınız. Yaklaşık 200 sahifelik bir kitaptan çıkarmış olduğunuz 15-20 sahifelik bir özet, bir olaylar zinciridir. Sene içinde bunun çok faydasını göreceksiniz.
b. Ders yılı başladıktan sonraki hazırlık
(1) İlk ders başlamadan evvel not defterinizdeki ilk dersin hülâsasını okuyun. (O bahsin ana hatlarını hatırlarsınız.)
(2) Derse girdiğiniz vakit, önüne hem notunuzu ve hem de kitabınızı açarak hocanızı dersin sonuna kadar zevkle dinlersiniz.
(3) Tarih dersi ezber dersidir, bunu nasıl olsa yaparım düşüncesiyle, dersi dinlemeyen aldanır.
c. Tarihteki özel isimler meselesi
Tarih kitabında geçen yüzlerce özel ismi nasıl ezberleyip öğreneceğiz diye düşünüp üzülebilirsiniz. Evet bu yüzlerce ismi birbirlerine karıştırmadan yerlerinde kullanmak kolay bir şey değildir. Kafaya ağırlık, kalbe sıkıntı verir. İnsan günlük hayatı içinde bine yakın özel isim ezberlemiş olabilir. Bunlar farkına varılmadan olayların akışı içinde geçtikçe zihinde kalmıştır. Eğer bu özel isimlerin zihinde bağlantı kurabileceği bir olay varsa o zaman kolayca hatırda kalır. Sebepsiz duyacağınız kelimeler, bir olayla ilgili değilse derhal hatırınızdan çıkar ve unutursunuz. Tarihî olayların akışı içinde özel isimler geçtikçe ve siz konuları tekrarladıkça bu özel isimler aklınızda kalacaktır. Bundan endişeniz olmasın.
d. Tarihe çalışmaktaki güçlüğü yenmek
Tarih tekerrürden yani tekrarlanan olaylardan ibarettir. Buradan hareketle geçmişteki olaylarla günümüzdeki yaşanan olaylar arasında bir benzerlik ve münasebet kurduğumuz zaman veya olayları mukayese ettiğimiz zaman, geçmişteki olayların neticelerini ve neticeye tesir eden faktörleri incelediğimiz zaman, günümüzdeki olaylar karşısında nasıl hareket edilmesi gerektiği kendiliğinden ortaya çıkacaktır.
İşte bu tarihî olayları inceleyip bu şekilde çalıştığınızda özel isimlerde olaylarla beraber hatırınızda kalacaktır. Hülâsa, tarih olaylarına ilgi sağlandıktan sonra, tarihte geçen özel isimleri öğrenmek mümkün olur.
Tarih hikâye gibi bir şeydir, nasıl olsa öğrenirim demeyin. Tarihî olayları anlayıp kavramak, hazmetmek o kadar kolay değildir. Tarih yavaş yavaş anlaşılır ve bütün bir sene boyunca parça parça okunarak zihninizde bir bütün hâline gelir. Ve ancak o zaman hakkıyla kavranmış olur.
Hülâsa olarak tekrarlamak gerekirse:
(1) Birinci safhada özet çıkaracak ve bu özeti özel isimlerle zenginleştireceksiniz.
(2) İkinci safhada özet, az çok genişlemiş olacaktır, yani tarihî vakaların ana hatlarından teferruata girilmiş olacaktır.
Tarih dersi için bir çalışma kartı hazırlayabilirsiniz. Kartı aşağıdaki şekilde hazırlayabileceğiniz gibi, konusuna göre daha değişik bir şekilde de hazırlayabilirsiniz. Tarih dersi her ne kadar ezber dersi gibi görünüyorsa da bu kartı hazırlarsanız, yazarak çalışmış olursunuz.
TARİH DERSİ İÇİN ÇALIŞMA KARTI
Kitap adı: ......................................................
Sayfa numarası: .....................
Başlık: ............................................
Kuruluş tarihi: ....................... Yıkılış tarihi: ........................
Yeri: Kuzeyinde
↑
│
Batısında ←−−− │−−−−→ Doğusunda
│
↓
Güneyinde
Kim kurdu? ..................................................
Yönetim şekli nasıldır? ........................................................
Başkenti neresi idi? Adı: ............... Tarihi: ...............
Önemli hükümdarları kimlerdir? Adı: ............. Tarihi: .........
Önemli savaşları hangileridir? ...............................................
Kim? ..................... Kiminle savaştı?..........................
Nerede? ................. Ne zaman? ..............
Kim kazandı? ................... Kim kaybetti? ..........................
Sonuç ne oldu? .............................................
Tarihteki önemi nedir? ................................................................
(3) Üçüncü safhada, bu bilgiler tarih metodu ve tarihin bilim dilini de ilave ederseniz, akademik bir dil ile, yani olgun ve kuvvetli cümlelerle tarihî görüşlerinizi ifade etmiş olursunuz. Tarih dersini anlatan öğrenciler, konferans veriyormuş gibi dolgun cümleler ve bilim dili kullanmalıdırlar.
(4) Dördüncü safhada ise olgun bir hâle gelmiş olan talebe, artık tarihî olaylar üzerinde mütalaalar beyan edebilir ve birtakım görüşler ileri sürebilir. Yani günümüzde cereyan eden olaylarla, geçmişte meydana gelmiş olan olaylar arasında bağlantı kurabilir.