Türk Dili Konuşan Ülkeler Devlet Başkanları Zirveleri süreci, Türkiye ve Türkiye ile dil birliği olan Güney Kafkasya'da Azerbaycan, Orta
Türk Dili Konuşan Ülkeler Devlet Başkanları Zirveleri süreci, Türkiye ve Türkiye ile dil birliği olan Güney Kafkasya'da Azerbaycan, Orta Asya'da Kazakistan, Özbekistan, Türkmenistan ve Kırgızistan'ın katılımıyla Sovyetler Birliğinin 1991'de dağılması sonrasında ortaya çıkan koşulların olanaklı kıldığı bir forum olarak ortaya çıkmıştır. 1992 senesinde ülkemizin girişimleriyle başlatılan süreç kapsamında, on "Türk Dili Konuşan Ülkeler Devlet Başkanları Zirvesi" gerçekleştirilmiştir.
Nahçıvan’da yapılan Türk Dili Konuşan Ülkeler Devlet Başkanları 9. Zirvesi’nde mevcut süreci kurumsallaştırmak amacıyla, Türkiye, Azerbaycan, Kazakistan ve Kırgızistan arasında Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi'nin kuruluşuna dair "Nahçıvan Anlaşması" imzalanmıştır. "Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi" veya kısaca "Türk Konseyi" olarak da adlandırılan yapı, Devlet Başkanları Konseyi, Dışişleri Bakanları Konseyi, Aksakallar Konseyi (her ülkeden gelen akil adamlardan müteşekkildir), Kıdemli Memurlar Komitesi ve merkezi İstanbul'da bulunan Sekretarya'dan oluşmaktadır.
Türk Konseyi’nin öncelikli hedefi, Türk dünyasında karşılıklı güven ortamının pekiştirilmesi, siyasi dayanışmanın güçlendirilmesi, ekonomik ve teknik işbirliği imkânlarına ivme kazandırılması, beşeri ilişkilerin sağlıklı yapılara kavuşturulması ve Türk dünyasının tarihi ve kültürel birikimlerinin en geniş şekilde kayıt altına alınmasını sağlamaktır.
Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi, 15-16 Eylül 2010 tarihinde İstanbul'da gerçekleştirilen 10. Türk Dili Konuşan Ülkeler Zirvesi'yle resmen hayata geçirilmiştir. İstanbul Zirvesi'nde ayrıca, 1 Kasım 2010 tarihinden bu yana İstanbul'da faaliyet gösteren Sekretarya'nın başına Büyükelçi (E) Halil Akıncı, üç yıllığına, Türk Konseyi Genel Sekreteri olarak atanmıştır.
Büyükelçi (E) Akıncı Genel Sekreterlik görevini 16 Eylül 2014 tarihinde Ramil Hasanov’a devretmiştir. Türk Konseyi Genel Sekreterliğini halen Ramil Hasanov sürdürmektedir.
İstanbul’daki kuruluş toplantısının ardından Türk Konseyi'nin ilk Zirve Toplantısı “Ekonomik ve Ticari İşbirliği” temasıyla 20-21 Ekim 2011 tarihlerinde Almatı'da gerçekleştirilmiştir, Toplantı vesilesiyle, Konsey’in kurumsallaşmasına ilişkin anlaşma ve tüzükler sonuçlandırılmıştır. Ayrıca, Zirve münasebetiyle, üye ülkelerin iş çevrelerini bir araya getirecek Türk İş Konseyi tesis edilmiştir.
II. Zirve "Eğitim, Bilim ve Kültürel İşbirliği" temasıyla 22-23 Ağustos 2012 tarihlerinde Bişkek'te düzenlenmiştir. Zirve'de alınan kararlarla birlikte, Türk Konseyi çatısı altında yeni kuruluşlar tesis edilmiş, bu çerçevede Astana'da Türk Akademisi ile Bakü'de bir Türk Kültür ve Mirası Vakfı'nın kurulmasına ilişkin anlaşmalar imzalanmıştır. Ayrıca, Zirve sırasında imzalanan Mali Esaslar Anlaşması ile Türk Konseyi Sekretaryası'nın kurumsal hüviyeti güçlendirilmiştir.
Türk Konseyi’nin III. Zirvesi 15-16 Ağustos 2013 tarihlerinde Azerbaycan’ın Gebele şehrinde “Ulaştırma” temasıyla gerçekleştirilmiştir. Zirve vesilesiyle “Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi Dışişleri Bakanlıkları Arasında İşbirliği Protokolü” imzalanmıştır.
IV. Zirve toplantısı ise ülkemizin evsahipliğinde 4-5 Haziran 2014 tarihlerinde “Turizm” temasıyla Bodrum’da düzenlemiştir.
V. Zirve toplantısı “Medya ve Enformasyon Teknolojileri temasıyla 11 Eylül 2015 tarihinde Astana’da düzenlenmiştir. Zirve’de Türk Akademisi ile Türk Kültür ve Miras Vakfı’nın tamamlayıcı anlaşmaları ile Türk Sporları ve Göçebe Kültür Merkezi’nin kurucu ve tamamlayıcı anlaşmaları imzalanmış; ülkemize tahsisli Genel Sekreter Yardımcılığı kadrosuna da Sayın Ömer Kocaman’ın ataması yapılmıştır. Sayın Kocaman 18 Eylül 2015 tarihi itibariyle görevine başlamıştır.
Türk Konseyi VI. Zirve Toplantısının “Gençlik ve Spor” temasıyla Kırgızistan’da düzenlenmesi öngörülmektedir.
