Son olarak, Türkçe ve edebiyat derslerine nasıl çalışılması gerektiğini açıklamaya çalışacağım. Bir insanın kendi anadilini ve edebiyatını ö

Son olarak, Türkçe ve edebiyat derslerine nasıl çalışılması gerektiğini açıklamaya çalışacağım. Bir insanın kendi anadilini ve edebiyatını öğrenmesi, yabancı dil öğrenmesinden daha önemlidir. Çünkü kendi dilini bilmeyen, yabancı bir dili hiç öğrenemez.
Edebiyat dersine çalışmak diğerlerine benzemez. Bu ders icabında pek kolay ve yerine göre de güçtür. Dersten zevk almak meselesi her branşta önemli ise de bilhassa edebiyatta ön plana geçer.
Edebiyat; şair veya yazarların, insan ruhunun yaratılışında var olan gizli güzelliği, duygu ve düşünceleriyle, yazılı veya sözlü olarak ve mana zenginliği şeklinde dışa aksettirdikleri güzel bir sanattır.
a. Edebiyat dersinin özelliklerini açıklayan kendine has terimleri vardır. Öncelikle bu terimleri anlam ve mahiyetleriyle ve misalleriyle beraber öğrenmelidir.
b. Bunun yanında dilbilgisi ve imlâ kurallarını da çok iyi öğrenmiş olmalısınız. Zira bu konular edebiyat dersinin temel bilgileridir.
c. Her işte olduğu gibi bu dersi de adım adım yükselerek çalışınız. Önce kelime seviyesinde çalışmalar yapınız. İkinci adım olarak cümleler üzerinde çalışınız. Üçüncü adımda paragraf seviyesinde çalışınız. Son adımda da edebiyat çalışmaları yani okuma parçaları, hikâye, roman ve şiirler üzerinde çalışınız. Kelime ve cümlelerle yapacağınız çalışmalarda Türkçe ve dilbilgisi konularını da işleyiniz.
d. Henüz ders yılı başlayacağı sıralarda kitabınızdan seçtiğiniz bir metni analiz ediniz, yani edebî sanat yönünden inceleyiniz. Bunu bir edebiyat öğretmeninin veya edebî zevke yükselmiş, kuvvetli bir arkadaşınızın yardımı ile yapınız. Hiçbir kelimesi sizin için kapalı ve karışık kalmasın.
e. Nesir yani düz yazı şeklinde yazılmış bir edebî yazının analizi şöyle yapılır:
(1) Metni önce baştan sona dikkatli ve vurgulu olarak okuyunuz.
(2) Özet çıkarma tekniğine uygun olarak özetini çıkarınız. Bu özeti çıkarırken;
(a) Metnin ana fikrini tespit ediniz. Yani yazarın vermek istediği ana mesajı çıkarınız.
(b) Ana fikri destekleyen yardımcı fikirleri bulunuz.
(5) Yazıdaki şahısların hangi karakteri canlandırdıklarını tespit ediniz.
(6) Metinde geçen olayların genel toplum kuralları açısından değerlendirmesini yapınız.
(7) Metindeki yanlış hareketlerin ve bozuk karakter örneklerinin, doğrusunun nasıl olması gerektiğini düşününüz.
(8) Metne içindeki karakterlerle ilgili sorular sorunuz.
(9) Kişilerin davranışlarını ahlaki kurallar açısından inceleyiniz.
(10) Metindeki bozuk karakter örneklerinin doğrusu nasıl olmalıdır, düşününüz.
(11) Metinde geçen ve anlamını bilmediğiniz kelimeleri, kitabınızdaki veya diğer bir sözlükten faydalanarak öğrenmeye çalışınız.
(12) Kitabınızda bulunan, metinle ilgili soruları, çalışma defterinize yazarak cevaplandırınız.
f. Şiir yani nazım şeklindeki yazıların analizini yapmak:
(1) Şiiri düz yazıya çeviriniz. Zira şiirde yüklem mısraın başında bulunabilir veya devrik cümle kullanılmıştır.
(2) Şiir hangi edebiyat türünden ise (Divan Edebiyatı veya Halk Edebiyatı) o türün özellikleri hakkında bilgi araştırınız.
(3) Şiirde geçen anlayamadığınız kelimelerin manalarını sözlükten bularak şiiri baştan sona anlayacağınız gibi düz yazı şeklinde yazınız.
(4) Söz sanatlarını ve kalıplaşmış sözleri iyi öğrenmelisiniz. Kullanılan söz sanatını bulunuz. Şiirin anlamını kullanılan söz sanatının gerektirdiği şekilde yorumlayınız.
(5) Ancak şiirlerin açıklamalarında şairin yaşadığı dönemi ve o dönemin sosyal, ekonomik ve edebiyata etki eden akımları da göz önünde bulundurun.
(6) Şiirin neyi anlatmak istediğini açıklarken şairin özel hayatının da rolü olacağını unutmayın.
(7) Kitabınızda ki şiirle ilgili olan bilgileri okuyup, metinle ilgili soruların cevaplarını çalışma defterinize yazınız.
(8) Eğer bulabilirseniz yardımcı edebiyat kitaplarından da istifade ediniz.
g. Birkaç tane şiiri bu suretle işleyiniz. O zaman ruhunuzda bir olgunluk meydana gelir. Sizde şiir okumağa heves başlar. Diğer nesir türündeki edebî parçaları da arayıp okumaya koyulursunuz. Bir edebî eseri bilmece halleder gibi incelemeli ve ondaki bütün inceliklerin zevkini almalı.
h. Önce, edebî zevki tattıktan sonra, böyle edebî eser ortaya koyanların hayatlarını öğrenmeye sıra gelir. Şiirin tekniğini anlamağa da hevesiniz artar. Böylelikle edebiyat kurallarını, edebiyat tarihini, hülâsa edebiyat dersinde öğrenmenizi istedikleri her şeyi çarçabuk ve zevk alarak öğrenip başarılı olursunuz.
TÜRKÇE DERSİ İÇİN ÇALIŞMA KARTI ÖRNEĞİ
Kitap adı: ..............................................
Sayfa Numarası: ................................
İSİMLER: Varlıklara ad olan kelimelerdir.
1. Varlıklara VERİLİŞLERİNE göre
a. ÖZEL İSİMLER
b. CİNS İSİMLER
2. Varlıkların OLUŞLARINA göre
a. SOYUT (MÜŞAHHAS) İSİMLER
b. SOMUT (MÜCERRET) İSİMLER
3. Varlıkların SAYILARINA göre
a. TEKİL İSİMLER
b. ÇOĞUL İSİMLER
c. TOPLULUK İSİMLERİ
İSMİN HÂLLERİ: Her ismin cümledeki görevi HÂL EKLERİ alıp almaması ile belli olur.
Yalın hâli
-e hâli
-i hâli
-de hâli
-den hâli
İsmin hâl ekleri alışına ÇEKİM denir.
Evet gençler, çeşitlerine göre ders çalışma ile ilgili bilgi paylaşımını tamamladık. Müteakip makalelerimizde genel ders çalışma metotlarıyla ilgili bilgileri paylaşacağız. Derslerinizde başarılar diliyorum.