Haber: Damla Oya Erman
Ekʼ Balam, Orta Preklasik dönemden Postklasik döneme kadar var olan bir Maya şehridir ve geç Klasik dönemin ardından büyük bir merkez olarak varlığını sürdürmeyi bırakmıştır.
Şehir, piramidal platform tapınakları, meydanlar, saraylar, top oyun alanları ve büyük bir merkezi Akropolis'ten oluşmaktadır. Şehir, bir dönemde yaşanan çatışma ve büyük çalkantılar sırasında aceleyle terk edildiği teorisiyle bilinir.
Son araştırmalar, şehir Akropolis'in Doğu Yükseltilmiş Meydanı'nda, esir alınanları ve esir alıcıları temsil eden kabartmalara sahip seçkin bir konut alanının keşfedildiğini ortaya koydu.
Bu alanda, chultun olarak adlandırılan iki yapay su tankı bulunmaktadır. Chultunlar, gıda veya su depolamak için kullanılan şişe şeklinde yeraltı depo odalarıdır. Chultunlardan biri, ritüel bir mekan ve defin depositosuna dönüştürülmüş, içinde toprak, moloz ve taş bulunan bir katmanla doldurulmuştur. Depozito içinde, bir silindirik taş, seramik parçaları ve iki obsidyen parçası gibi cenaze sunumlarına ait buluntular yer almaktadır.
Doldurma katmanlarının çıkarılması, anatomik bir ilişki olmadan kemikleri ortaya çıkardı; aralarında femur ve humerus gibi parçaların yanı sıra bir çene parçası ve diğer kalıntılar bulunmaktadır.
Ayrıca, odanın zemin yüzeyine yüzükoyun yerleştirilmiş ikinci bir iskelet kalıntısı depositosu da keşfedilmiştir. Kalıntıların analizi, bu iskeletin ileri yaşta bir yetişkin kadına ait olduğunu göstermektedir.