Öncelikle metabolizma nedir? Sorusuna cevap verelim. Hiçbir fiziksel aktivite yapmadan yatar pozisyonda kalp atışı, nefes alıp verme gibi temel fonksiyonl

Öncelikle metabolizma nedir? Sorusuna cevap verelim. Hiçbir fiziksel aktivite yapmadan yatar pozisyonda kalp atışı, nefes alıp verme gibi temel fonksiyonları gerçekleştirirken harcanan enerjiye bazal metabolizma hızı deniyor. Uzmanlar genellikle bunu ‘metabolizma’ olarak adlandırıyor. Peki, metabolizma hızını değiştirmek mümkün mü? Mevsim geçişlerinde havadaki ısı değişiminden bağışıklık sistemimiz de etkileniyor. Kış mevsiminde soğuyan havaların etkisiyle vücudumuz değişen ısıya uyum sağlamak için kendi ısısını korumaya çalışıyor. Bu nedenle harcadığı enerjiyi azaltmak için vücut metabolizma hızını düşürüyor. Ancak düşen metabolizma hızıyla birlikte depolanan enerji artıyor. Gün ışığına bağlı olarak serotonin hormonunun daha az salgılanması ile mevsimsel duygu durumumuz bozulabiliyor, kendimizi isteksiz, yorgun ve mutsuz hissedebiliyoruz.

Vücudunuzun harcadığı kaloriden fazlasını alırsanız fazla kaloriler sizi yağlandırır. Bu, kilo artışını özetleyen en temel unsurdur. Demek ki kilo vermek için ilk aşamada bazal metabolizma hızınıza uygun kalori alıp, hareketinizi iki katına çıkarmalısınız.

Metabolizmayı hızlandırmak için bazı püf noktaları;

• Düzenli ve dengeli beslenmeye özen gösterin. Gün içerisinde karbonhidrat, yağ, protein, mineral ve vitaminleri dengeli ve yeterli miktarda alın. Tek yönlü beslenmeden kaçınarak bol bol sebze ve meyve tüketin.
• Uzun süre aç kalmaktan kaçının. Az ama sık aralıklarla yemeye özen gösterin, böylece metabolizma hızlanır.
• Her öğünde protein tüketin. Protein, yağ ve karbonhidratlarla karıştırıldığında metabolizma daha hızlı çalışır.
• Güne mutlaka kahvaltı yaparak başlayın. İyi bir kahvaltı ile kendinizi enerjik hisseder, metabolizma hızınızın yavaşlamasını engellersiniz.
• Havaların soğuması ile birlikte fiziksel aktiviteler azalır. Lifli besin tüketmezseniz, kabızlık sorunu yaşayabilirsiniz. Bu nedenle kış mevsiminin vazgeçilmez yiyeceklerinden kurubaklagillere ve kepekli tahıllara beslenmenizde yer verin. Posa oranı yüksek mevsim sebze ve meyvelerini de unutmayın.
• Vücutta oluşan su kaybı nedeniyle de metabolizma hızı yavaşlayabiliyor. Yeterli sıvı alımı ise vücutta biriken toksik maddelerin atılımını hızlandırarak, kilo almayı engelleyici fayda sağlıyor. Günlük 3 litre suyu mutlaka tüketin.
• Metabolizma; hem düzensiz uykudan hem de aşırı uykudan olumsuz etkileniyor. Sağlıklı yaşam için 6-8 saat arasında düzenli uyku uyumanız, en az sağlıklı beslenme ve egzersiz kadar önemlidir.
• Farklı gıdalar, hem içeriklerinde farklı besin öğeleri bulunduruyor hem de metabolizmayı farklı derecelerde aktive ediyor. Her gün aynı saatlerde aynı şeyleri yemek ise metabolizma hızının düşmesine neden oluyor. Bu yüzden gıdalarınızda her gün küçük değişiklikler yaparak farklılaştırmaya özen gösterin.
• Besinleri çiğnemeden yutmayın! Yemek yemeyi uzun bir zamana yayın. Gıdaların alımı ve hazmı sırasında kalori harcanır. Hazım olayı da ağızda çiğneme ile başlar ve sindirim sistemini aktive eder. Bu sürece zaman ayırdığınızda, besinleri alırken sarf edeceğiniz enerji miktarı artar.
• Günde 250-350 miligram kafein alımı, bazal metabolizma hızını yüzde 8 ile 13 oranında artırıyor. Ancak günde 400 miligramın üzerinde kafein tüketilmesi ve sürekli kullanılması, bağımlılık yaratabilir. Alkol ise sağlıklı metabolizma hızının dengesini olumsuz etkilemektedir.
• Salata ve sebze yemeklerini ana öğünde mutlaka tüketilmelidir.
• C vitamini yönünden zengin bir beslenmeye dikkat edin. Ara öğünlerde mandalina, kivi, ananas yemeye özen gösterin.
• Günde bir bardak süt içmeyi bir kase yoğurt yemeyi ihmal etmeyin.

Sağlıklı ve Mutlu Günler...

Neslihan Baykal Yakışan
Sağlıklı Yaşam Koçu