Haber: Mert Osman Erman
Zhang, parmaklarını sayarken, Çin'in güneybatısındaki Sichuan eyaletindeki Chengdu şehrindeki bir yerel pazarın stantları arasında yürüyor.
"Gerçek şu ki çok iş var, sorun beklentilerinizi düşürüp düşürmeyeceğiniz," diyor, ardından kar taneli filizler için bir fiyat pazarlamak üzere dönüyor.
Joy'un deneyimi bugünkü Çin'de olağan değil, çünkü işverenlere ihtiyaç duyan mezunlardan daha fazlası var. Sınıfındaki 32 kişiden sadece üçte biri yazın mezun olduktan bu yana tam zamanlı iş buldu.
Ağustos 2023'ten itibaren resmi verilere göre, 16 ila 24 yaşları arasındaki insanların yüzde 20'sinden fazlası Çin'de işsiz. Hükümet, o tarihten bu yana genç işsizlik verilerini yayınlamadı.
Çin'in patlama yılları geride kaldığında, milyonlarca genç, hazırlıklı olmadıkları bir gelecekle yüzleşiyor - ve nasıl yanıt verdikleri dünyanın ikinci büyük ekonomisinin kaderini şekillendirecek.
Oxford Üniversitesi'nde gençlerle çok zaman geçiren antropolog Xiang Biao'ya göre ülkedeki Z Kuşağının zihinlerinde bir devrim yaşanıyor.
"Gençlerin tüm yaşamları, sıkı çalışırsanız çalışın, çalışmanın sonunda sizi bekleyen bir iş ve yüksek maaşlı, anlamlı bir hayat olacağı fikri tarafından şekillendirildi. Ve şimdi bu vaadin artık işe yaramadığını öğreniyorlar."
Fırsatlar, ani ve toplu Covid kapanmaları nedeniyle büyük ölçüde borçlu ve yavaşlayan bir ekonomide daraldı. Ve Pekin'in baskıcı kontrolü altında, Çin hem aç bir girişimciler hem de yabancı yatırımcılar için belirsiz bir iş yeri haline geldi.
Eski hayaller ve yeni
Bu son Pekin'deki bir iş fuarında açıkça görüldü. Pürüzsüz konuşan işe alım uzmanları çoğunlukla sigorta veya tıbbi ekipman satışı yapmak için asistanlar gibi düşük beceri gerektiren işler sunuyorlardı.
"Zorlukların sadece geçici olduğunu düşünüyorum. Gerçek yeteneklere sahip insanlar iş bulacak," dedi Almanya'dan yeni dönmüş olan 25 yaşındaki bir yüksek lisans mezunu. "Dünyanın geleceği Çin'de," dedi.
Yazılım mühendisliği okuyan yeni mezun Tianyu ise bundan daha az emin görünüyordu. Becerilerinin "çok talep gören" olduğunu söyledi ancak benzer bir özgeçmişi olan çok sayıda mezun olduğunu ekledi. "Bu yüzden iş bulmak kolay değil." Bazı arkadaşları, özel sektördeki kasvetli perspektifler nedeniyle bir devlet kariyeri hedefliyor. Kasım ayında rekor üç milyondan fazla Çinli, memurluk sınavına girdi. Ancak Tianyu şöyle diyor: "Birçok insan iş arıyor. Az insan iş buldu." Ve bulanlar da ilgisiz alanlarda çalışıyorlar.
Bu da Joy'un yaptığı şeydi - yılmadan, bulabildiği işleri aldı. Chengdu'daki panda parkında rehberlik yapması için bir tur şirketini ikna etti, sıcak içecekler sattı ve bir anaokulunda staj yaptı. "Bu işlerin geleceğiniz için iyi perspektifleri yok," diyor Joy. "Düşük maaşlar sunuyorlar ve kolayca değiştirilebilirsiniz. Bu yüzden çoğu insan evde kalmayı tercih eder."
Şu anda eğitim materyali satan bir pozisyonu kabul etmiş durumda. Bu hayalindeki iş değil, ancak deneyim kazanmanın bir yolu olarak görüyor.
Ancak ailesi endişeli. Joy, 400 km uzaklıktaki tepelerdeki küçük bir köyden geliyor. Üniversiteye gitmeyi başaran ailesinin ilk üyesidir. Babası gururlu bir şekilde, onuruna 30'dan fazla masa ile bir ziyafet düzenledi. "Ailem, benim üniversiteden mezun olmamdan sonra, en azından bir işim olmasını ve gelirimin kendi kuşaklarınınkinden daha iyi olmasını bekliyor," diyor. "Eğitimimi destekledikten sonra, en azından bir işim olabilirdi... [ama] kendi yolumda kendi hızımda gitmekte ısrar edeceğim."
Yoldan geçen bir çayevinden, donmuş denize bakan bir çayevinden izlediği manzaranın tadını çıkarırken Guling'in yüzü, sonunda kendi patronu olma düşüsü hakkında konuşurken parlıyor.
Umutsuzluk ve ümitle
Bu, Prof. Xiang'ın "Çin Rüyasının yeniden yazılması" olarak adlandırdığı şey. Pandemi, Gen Z'nin yeni Çin rüyasının bir katalizörlerinden biri olmuş, diyor.
"Gençler bir savunmasızlık hissi yaşadı... [ki] hayatları güçlü kuvvetler tarafından değiştirilebilirdi, yok edilebilirdi. Bu, onları Çin toplumunun nasıl düzenlendiği ve Çin kolektif yaşamının nasıl düzenlendiği paradigmasını yeniden düşünmeye sevk ediyor."
Çin'in sıkı pandemi kapanışları sırasında bile gençlerin üniversiteye gitmeleri teşvik edildi. Ve büyük sayıda gittiler - yalnızca 2023 yılında 11.6 milyon öğrenci mezun oldu.
Onların hayal kırıklığı, viraller haline gelen mizahları, alaycı mizahları ve hatta sıradışı tercihleri teşvik etti. Bazıları kendilerini yarışın dışında bırakmayı tercih eden ve modern yaşamın rekabetinden uzak bir şekilde var olmanın yollarını bulanlar için "yatay uzanma" ifadesi uyduruldu.
Birçoğu artık iş aramayı bıraktı ve "tam zamanlı çocuk" olmak için eve döndü. Bazıları, ebeveynlerine yardım etmek veya ailedeki gençlere bakmak için küçük miktarlarda para kazanırken yaşamlarını sosyal medyada belgeledi.
Kimliği belirtilmemek isteyen bir genç kadın BBC'ye şunları söyledi: "Bu sadece iş veya fırsat eksikliğiyle ilgili değil, aksine çalışarak kazanılan hayalin bir çöküşü var. Prof. Xiang, "Bu, hayal kırıklığı getirmekle kalmaz, aynı zamanda hayal kırıklığı yaratır."
Pekin, bu krizin sürmesinden, toplumsal hoşnutsuzluğun artmasından ve hayal kırıklığına uğramış bir gençliğin Komünist Parti'nin yönetimine tehdit oluşturmasından endişe duyuyor olabilir.
Daha önce de oldu. 2022'de hükümetin sıkı "sıfır Covid" politikalarına karşı protestolar ülke genelinde ortaya çıktı - Parti'ye karşı en doğrudan meydan okuma yıllardır. Ve 1989'da işsizlik ve enflasyon nedeniyle duyulan hayal kırıklığı, Tiananmen Meydanı'nda tarihi ve büyük protestolara dönüşen ilk kıvılcımı sağladı.
Şu ana kadar buna dair bir işaret yok.
"Bunun çok önemli bir nedeni, kuşaklar arası zenginliğin transferi" diyor Prof. Xiang. "Aile tabanlı sosyal destek sistemi hala var. Aileleri Çin'in reformlarından yararlandı ve yeterli tasarruf ve gayrimenkul varlıkları var. Ancak şimdi bunun değeri düşüyor."
Ancak Pekin şans almıyor. Cumhurbaşkanı Şi Jinping, gençleri "acıyı tatmaya" çağırdı, bir Çin deyimiyle zorluğu dayanma çağrısı yaptı.
Parti, mezunları manuel işlerin üzerinde olduklarını düşünmeyi bırakmaları konusunda uyardı, onlara "kolları sıvamalarını" ve mavi yaka işlere yönelmelerini istedi.
Bu 23 yaşındaki satış ve pazarlama mezunu Zheng Guling için geçici bir çözüm. Qinhuangdao'daki Beijing'e birkaç saatlik sürüş mesafesinde bir biliard salonunda çekim yaparken erkek arkadaşına alaycı bir şekilde güler. Üniversitede tanıştılar ve ikisi de iş bulma konusunda endişeli. Guling, bir kredi kartı firmasında müşterilere hizmet verme rolünü düşünüyor.
"Iş fuarlarına gittiğimde, çoğu şirketin sadece satış elemanları işe aldığını fark ettim. Çok az şirket ve çok az uygun pozisyon var," diyor.
Guling, Güney Çin'deki küçük bir kasabadan altı çocuklu bir aileden geliyor. Dört yıl boyunca çoğunlukla çevrimiçi eğitim aldı. Sınıf arkadaşlarıyla hiç sınıfta bulunmadı. Bu, ona gerekli becerilerden mahrum bıraktığını düşündürüyor.
Guling ve Joy, her ikisi de "kollarını sıvıyor" ve kendi yollarını buluyor. Tabii ki bu herkes için geçerli değil, diyor Prof. Xiang. Çinli gençlerin bir iş bulamamanın derin bir başarısızlık hissi yaşadığını söylüyor.
Ancak umutsuzluklarının da bir değişime yol açacağına inanıyor. Buna göre bu, Çin'i değiştirmek için potansiyele sahip çok güçlü bir nesildir.
"Çin anlatısı, artık refah, büyüme ve ulusal güçle ilgili olamaz," diyor. "Gençler, Çin rüyasının yeniden yazılması için çok güçlü bir güçtür."
Xi'nin 31 Aralık gecesi yaptığı konuşmada, Çin'in "rüzgar ve yağmurların testini geçtiğini" ve geleceğe "tam güven" duyduğunu açıkladı.
Ancak büyük soru, milliyetçi Çin Rüyasının hayal kırıklığı yaşayan, huzursuz bir neslinkiyle eşleşip eşleşmediğidir.
Guling, Güney Çin'deki küçük bir kasabadan gelen altı çocuktan biridir. Genellikle dört yıl boyunca çevrimiçi öğretildi. Sınıf arkadaşlarıyla hiç sınıfta bulunmadı. Bu durumun onu çok gereksinim duyulan becerilerden mahrum bıraktığından endişe ediyor. Hem Guling hem de Joy, kolları sıvayıp kendi yolunu bulmaya çalışıyor. Tabii ki bu herkes için geçerli değil, diyor Profesör Xiang. Çoğu genç Çinli iş bulamamanın derin bir başarısızlık duygusu yaşadığını hissediyor.
Ancak o, umutsuzluklarının da bir değişime sebep olacağına inanıyor. Bu, "çok güçlü bir nesil" olduğunu ve Çin'i değiştirme potansiyeline sahip olduklarını söylüyor.
"Çin hikayesi yeniden yazılmalı. Artık sadece refah, büyüme ve ulusal güç hakkında olmamalı" diyor. "Gençler, Çin rüyasının böyle bir tekrar yazılmasının itici gücüdür."
Xi'nin Yılbaşı gecesi konuşmasında Bay Xi, Çin'in "rüzgar ve yağmurların testine dayandığını" ve "geleceğe tam güven" ifadesini kullandı.
Ancak büyük soru şu ki, onun milliyetçi Çin Rüyası'nın, geleceğinden ne bekleyeceğinden emin olmayan hayal kırıklığı içindeki bir neslinkine uyup uymadığıdır.
Donmuş denizi gören bir çayevi penceresinde toplanmışken, Guling'in yüzü, en son hayalini anlatırken aydınlanır: Kendi patronu olmak istiyor.
Hometown'unda Kantonez pirinç noodle ruloları satan bir kahvaltı dükkanı açacak kadar para kazanmayı umuyor. "Bu bana daha fazla özgürlük sunacak" diyor. "Sonra sadece başkaları için çalışmaya devam etmek yerine istediğim şeyi yapabilirim."
Çayevi atıştırmalıkları olan mooncake'leri, kestaneleri ve kurutulmuş mango'ları çiğnerken, sadece bir vilayet yaşamak istemediğini açıklıyor. "Ebeveynlerim hiç ev vilayetlerini terk etmedi. Çok küçük çevrelerde dönerler. Sadece istikrarlı bir hayat istiyorlar. Ama biz daha fazla şey görmek istiyoruz. Dış dünyayı görmek ve gerçekten ne hayal ettiğimize düşünmek istiyoruz."
