Haber: Mert Osman Erman
Daha önce Çin gayrimenkul devi Evergrande'de görev yapmış olan diğer bazı şu anki ve eski yöneticilerin gözaltına alındığı haberleri gelmişti.
Evergrande, Hong Kong'daki hisse senetlerinin işlemine 15 Eylül Perşembe günü ara verdi.
Bu, Çin'in mevcut gayrimenkul piyasası krizini tetikleyen, 2021 yılında önemli bir ödeme tarihini kaçırarak iflas etti ilan edilen firma için başka bir düşüşü işaret ediyor.
Evergrande ne iş yapar?
İşadamı Hui Ka Yan, 1996 yılında Güney Çin'de Guangzhou'da kurulan Evergrande veya eski adıyla Hengda Group'u kurdu.
Evergrande Real Estate şu anda Çin'in 280'den fazla şehrinde 1.300'den fazla projeye sahiptir.
Daha geniş Evergrande Grubu, şimdi yalnızca gayrimenkul geliştirmekten çok daha fazlasını kapsamaktadır.
İşleri, servet yönetiminden elektrikli araçlar üretimine ve gıda ve içecek üretimine kadar uzanmaktadır. Hatta ülkenin en büyük futbol takımlarından birine, Guangzhou FC'ye sahiptir.
Bay Hui, 2019 yılında Forbes'a göre tahmini 36,2 milyar dolarlık serveti ile Asya'nın en zengin kişisiydi. Ancak o zamandan beri serveti büyük ölçüde düştü ve kişisel serveti şimdi 3,2 milyar dolar (2,6 milyar sterlin) olarak duruyor.
Evergrande neden sorunlu?
Evergrande, 300 milyar doların üzerinde borç alarak Çin'in en büyük şirketlerinden biri olmak için agresif bir şekilde genişledi.
2020 yılında, büyük gayrimenkul geliştiricilerin borç miktarını kontrol etmek için yeni kurallar getiren Pekin'de buğdayları kabul etti.
Yeni tedbirler, Evergrande'yi işi ayakta tutmak için para geliyor olmasını sağlamak için büyük indirimlerle mülklerini teklif etmeye zorladı.
Şimdi borçlarının faiz ödemelerini karşılamakta zorlanıyor.
Bu belirsizlik, son üç yılda Evergrande'ın hisselerinin değerinin yüzde 99'dan fazlasını kaybetmesine neden oldu.
Ağustos ayında, firma kredi verenlerle milyarlarca dolarlık bir anlaşma üzerinde çalışırken ABD'de iflas başvurusunda bulundu.
Evergrande çökerse neden önemli olur?
Evergrande'nin sorunlarının ciddi olduğu birkaç neden bulunmaktadır.
İlk olarak, birçok insan, inşaat işi başlamadan önce bile Evergrande'dan mülk satın aldı. Teminatlar ödediler ve firma iflas ederse bu parayı kaybedebilirler.
Evergrande ile iş yapan firmalar da vardır. İnşaat ve tasarım firmaları ile malzeme tedarikçileri de dahil olmak üzere firmaların büyük kayıplar yaşama riski altındadır ve bu da onları iflasa sürükleyebilir.
Üçüncüsü, Çin'in finansal sistemine potansiyel etkisi: Evergrande iflas ederse, bankalar ve diğer kredi verenler daha az kredi vermeye zorlanabilirler.
Bu, şirketlerin uygun fiyatlarla para borçlanmakta zorlandığı bir kredi krizi olarak adlandırılır.
Kredi krizi, dünyanın ikinci büyük ekonomisi için çok kötü bir haber olur, çünkü borç alamayan şirketler büyümekte zorlanır ve bazı durumlarda iş yapamazlar.
Bu ayrıca yabancı yatırımcıları rahatsız edebilir ve Çin'i paralarını koymak için daha az cazip bir yer olarak görebilirler.
Evergrande 'başarısız olması çok büyük' mü?
Bu kadar ağır borçlu bir şirketin çözülmesinin çok ciddi potansiyel sonuçları olması, bazı analistleri Pekin'in müdahale edebileceği konusunda düşündürdü.
The Economist Intelligence Unit'ten Mattie Bekink öyle düşünüyor: "Tedarik zincirlerini bozmaktan ve ev sahiplerini kızdırmaktan kaçınmak yerine, hükümetin Evergrande'nin ana işinin hayatta kalmasını sağlama yolunu bulacağını düşünüyoruz."
Diğerleri ise emin değil.
Devlet destekli Global Times gazetesinin etkili baş editörü Hu Xijin'in, Çin'in sohbet uygulaması ve sosyal medya platformu WeChat'te yaptığı bir gönderide Evergrande'nin hükümetin kurtarma müdahalesine bel bağlamaması gerektiğini ve kendisini kurtarması gerektiğini söyledi.
Bu ayrıca Çin'in kurumsal borcu sınırlamak isteğiyle uyumlu, bu da böyle yüksek profilli bir kurt
arma işleminin kötü bir örnek olarak görülebileceği anlamına gelebilir.
