Haber: Mert Osman Erman
BBC'nin gördüğü belgelere göre, Rishi Sunak'ın, göçmenleri Ruanda'ya gönderme planı konusunda ciddi şüpheleri vardı.
Belgeler, No 10'un orijinal planlarını küçültmek istediğini göstermektedir.
Ayrıca, Sunak'ın, Kanal geçişlerini durdurmayacakları konusunda emin olmadığını göstermektedir.
Belgeler aynı zamanda, göçmenleri oteller veya özel konut kullanmak yerine konaklamak için karşılama merkezlerine fon sağlamak konusunda isteksiz olduğunu, çünkü "otellerin daha ucuz olduğunu" belirtmektedir.
Şu anki Başbakan olarak, partisinin baskısı altında olan Bay Sunak, Ruanda planını öncelikli hedeflerinden biri haline getirmiştir.
Asıl Başbakan Boris Johnson tarafından Nisan 2022'de ilk kez duyurulan plan, bazı sığınmacıları işleme ve potansiyel olarak yerleşmeleri için Ruanda'ya göndermeyi amaçlamaktadır, bu da insanları küçük teknelerle İngiliz Kanalı'nı geçmekten caydırmak için yapılmıştır.
Bay Sunak - ki Başbakan olarak göreve Ekim 2022'de başlamıştır - Ruanda politikası duyurulduğunda Maliye Bakanıydı.
Anlaşma, sürekli olarak hukuki itirazlar nedeniyle ertelendi ve bugüne kadar hiçbir sığınmacı Birleşik Krallık'tan gönderilmedi. No 10 belgeleri, göçmenlerin işleme tabi tutulması için Ruanda ile yapılan anlaşmanın imzalanmasından kısa bir süre önce, Mart 2022'de hazırlandı.
Belgeler, Bay Sunak'ın, Afrika ülkesine sığınmacı göndermenin maliyetinden endişe duyduğunu ve başlangıçta sayıları sınırlamak istediğini göstermektedir.
Belgeler, "başkan, başlangıçta daha küçük miktarlara, ilk yıl 500 yerine 1,500 ve ikinci ve üçüncü yıllarda 5,000 yerine 3,000" gitmeyi istiyor" diyor.
Belgeler, başkanın önerilen planın etkinliği konusunda No 10 ile Downing Street arasında önemli bir görüş ayrılığı olduğunu belirterek, başkanın "caydırıcının işe yaramayacağına" inandığını ifade ediyor.
Bay Sunak'ın ayrıca, belgelerin gösterdiği gibi, o dönemde "Yunan tarzı karşılama merkezleri" olarak adlandırılan, göçmenlerin konaklayabileceği alanlara fon sağlamaktan isteksiz olduğu ifade ediliyor; çünkü otellerin o dönemde günlük 3.5 milyon sterline mal olduğu belirtiliyor.
Belgeler, "başkan, Yunan tarzı karşılama merkezleri gibi gözaltına alınmayan konaklamayı finanse etmeyi reddediyor, çünkü oteller daha ucuz" diyor.
Belgeler, Hazine'nin göçmenleri ülke genelinde dağıtmayı tercih ettiğini belirtmektedir.
Belgeler aynı zamanda No 10'un, göçmen sistemine değişiklik yapmaya isteksizse Bay Sunak'a "tabanla olan popülerliğini düşünmesi" gerektiğini söylediğini öne sürmektedir.
İngiltere Yüksek Mahkemesi tarafından yasa dışı ilan edilmesine rağmen, başbakan yasayı değiştireceğine dair bir taahhütte bulunarak uçakların Ruanda'ya uçmasına izin vereceğini söyledi.
Ancak planı hakkındaki şüpheleri ortaya çıkması, özellikle partisinin sağında bulunan bazı milletvekillerinin, göçmenleri İngiliz Kanalı'nı geçmelerini durdurma hedefine ulaşmak için daha da ileri gitmesini istemesi nedeniyle olası bir zorluk yaratabilir, bu da Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nden ayrılmayı içerebilir.
Başbakan'a yakın bir kaynak, BBC'ye şunları söyledi: "Başbakan, şemayı caydırıcı bir prensip olarak her zaman tamamen destekledi.
"Chancellor olarak, bunun sağlandığından ve vergi mükelleflerinin parasının uygun bir şekilde harcandığından emin olması gerekiyordu."
Bir hükümet kaynağı şunları söyledi: "Chancellor olarak, Rishi Ruanda şemasını finanse etti ve başbakan olduktan sonra 10 maddelik planının merkezine koydu.
"Şimdi Ruanda yasasını yürürlüğe koymak için Yüksek Mahkeme kararını takiben Ruanda Yasası'nı geçiriyor. O, küçük teknelerle geçişlerde yüzde 36 oranında bir azalmaya öncülük eden ilk başbakan olarak tarihe geçiyor."
Labour milletvekili ve gölge içişleri bakanı Yvette Cooper, bir açıklamada şunları söyledi: "Bu, Muhafazakarların Ruanda planının ne kadar büyük bir safsatadan ibaret olduğunu ve Rishi Sunak'ın şimdi ne kadar zayıf olduğunu gösteriyor.
"Başbakan, planın inanılmaz pahalı ve işe yaramayacağını bildi ve bunun karşılığında
hiçbir kişiyi göndermeden, liderliğini sağlamak için Ruanda'ya çek yapma çabasında olan 400 milyon sterline kadar çek yazmayı kabul etti.
"Ruanda veya otel kullanımı konusunda olsun, Muhafazakarlar sürekli olarak hayali çözümlere yöneliyor ve hiçbir zaman gerçek bir çözüm bulmuyorlar.
"Bu üzgün şovdan vazgeçme ve suç çetelerini takip etmek, Avrupa ile yeni bir güvenlik anlaşması yapmak ve İngiltere'de bulunma hakkına sahip olmayanları hızla uzaklaştırmak için Labour'un planını benimsemeleri zamanı geldi."