İSTANBUL - Dijital ekranlar çocukların hayatlarının bir parçası haline geldi. Artan ekran süresinin göz yorgunluğundan, şaşılığa kadar birçok soruna zemin hazırladığına ifade eden Göz Hastalıkları uzmanı Doç. Dr. Özge Yabaş Kızıloğlu, artan ekran süresi ve çocukların açık alanlarda geçirdikleri zamanın azalması onları miyopinin başlaması ve ilerlemesi açısından risk altına sokuyor” dedi.
Katarakt, glokom, retina hastalıkları gibi ciddi göz sorunlarını beraberinde getiren bir kırma kusuru olan miyopinin son 30 yılda çocuklarda çarpıcı bir şekilde arttığına dikkat çeken Yeditepe Üniversitesi Hastaneleri Göz Hastalıkları uzmanı Doç. Dr. Özge Yabaş Kızıloğlu, “Açık alanlarda geçirilen zamanın azalması ve ekran karşısında geçirilen sürenin uzaması bu tablonun ortaya çıkmasındaki en önemli etken” dedi.
ARTAN EKRAN SÜRESİ MİYOPİNİN ERKEN BAŞLAMASINA NEDEN OLUYOR
Artan ekran süresinin göz sorunlarını ortaya çıkarabildiği gibi var olan göz problemlerinin de ilerlemesine neden olabildiğini söyleyen Doç. Dr. Kızıloğlu, “Daha önce var olan ama herhangi bir şikayet yaratmayan kırma kusurları, ekran süresinin artması nedeniyle kendilerini daha kolay gösterebilir ve şikayetlere yol açabilir. Örneğin hipermetropisi olan bir çocuk uzak görmede bunu yakınmasız tolere edebilirken, uzun süreler ekranlara bakmak gözün yakına odaklanmasını sağlayan uyum kaslarının yorulmasına neden olarak çocukta göz yorgunluğu, göz ve baş ağrısı gibi belirtiler oluşturabilir. Ekranlara uzun süre kesintisiz şekilde bakmak aynı zamanda göz kuruluğuna sebep olarak batma, yanma, gözleri ovalama ihtiyacı gibi şikayetler ortaya çıkartabilir. Gözleri ovalamak ise astigmatın ortaya çıkmasına veya ilerlemesine neden olabilir. Bununla birlikte, özellikle akıllı telefon ve tablet gibi elde tutulan dijital ekranlara çok yakın (20-40 cm) mesafeden bakıldığı için, miyopi riskinde artış söz konusudur. Artan ekran zamanının miyopinin erken başlamasına neden olabileceği de bildirilmiştir” dedi.
“ÇOCUKLAR GÖZ KIRPMAYI UNUTUYOR”
Bazı çalışmalarda çocuklarda ekran süresinin uzaması ile şaşılık gelişimi arasında bir ilişki olabileceğini söyleyen Doç. Dr. Kızıloğlu, diğer olası risklerle ilgili de şu bilgileri verdi:
“Artan ekran süreleri ile beraber görülen bir diğer durum da göz kuruluğudur. Göz kırpmak göz yüzeyinin nemlenmesine yardımcı olan koruyucu bir refleksimizdir. Ekrana uzun süre dikkatli bir şekilde bakıldığında göz kırpmak “unutulabilir”, bu da göz yüzeyini koruyan gözyaşı tabakasının buharlaşmasına ve göz yüzeyinin kurumasına neden olur. Yapılan çalışmalarda özellikle dijital oyunlar oynanırken konsantrasyonun artmasıyla göz kırpma sayısında azalma ve göz kırpmanın tam yapılmadığı gösterilmiştir.”
ÇOCUKLARDA EKRAN SÜRESİ NE KADAR OLMALI?
Ekran süreleri çok küçük yaşlarda sınırlanmazsa miyopinin erken başlaDIĞINI İFADE EDEN Doç. Dr. Kızıloğlu, ortaya çıkabilecek risklerle ilgili şu bilgileri verdi:
“Miyopi başladıktan sonra, çocuğun büyümesi ile giderek artan bir kırma kusurudur. Miyopi başlangıç yaşı, ileri yaşlardaki şiddetli miyopinin en önemli belirleyicisidir. Yüksek miyopi katarakt, glokom ve retina dekolmanı gibi birçok göz hastalığı riskini arttırmaktadır.
Bu nedenle çocukların ekran süresinin kesinlikle sınırlandırılması gerekiyor.”
Doç. Dr. Kızıloğlu, çocuklarda ekran kullanımının nasıl olması gerektiğine dair şu önerilerde bulundu:
“2 yaş altındaki çocukların aile üyeleri ve arkadaşlarla görüntülü görüşmeler dışında ekran kullanımı sıfır olmalı. 2-5 yaş aralığındaki çocuklarda günde en fazla 1 saat ve 5-17 yaş arasında da ödev dışında günde en fazla 2 saat olmalı.”
BU İŞARETLER ÇOCUĞUN GÖZLERİNDE SORUN OLDUĞUNU GÖSTERİYOR!
Gözlerde ağrı, batma yanma, sık göz kırpma, baş ağrısı, gözde kızarıklık, bulanık görme, çift görme gibi şikayetler varsa hekime başvurmak gerektiğini söyleyen Doç. Dr. Kızıloğlu, “Çocuklar ekran başında çok zaman geçirse bile gözlerinin yorulduğunun farkına varmayabilir ve herhangi bir şikayet dile getirmeyebilir. Bu nedenle şikayet olmasa bile düzenli göz kontrollerini yaptırmak gerekir” diye konuştu.
EBEVEYNLER BU ÖNERİLERİ DİKKATE ALMALI
Dijital ekranlardan kaçınmanın mümkün olmadığını dile getiren Doç. Dr. Kızıloğlu, ekran kullanımının belli kurallar çerçevesinde düzenlenebileceğini belirterek ebeveynlere şu önerileri sundu:
“Ebeveynler, çocuklarına günde en az 1-2 saat açık havada vakit geçirmeyi teşvik etmeli, çünkü doğal ışığa maruz kalmak göz gelişimine fayda sağlar. Bilimsel çalışmalar, açık havada geçirilen zamanın miyopiye karşı koruma sağladığını göstermektedir. Ayrıca ebeveynler, çocuklarının gün içerisinde belli bir süre ekranlardan uzak kalacağı “ekransız” dönemler oluşturmalı. Ekran kullanımına sık sık ara vermek, toplam belirlenen ekran süresini bölerek kullanmak gerekir. Dijital ekranları kullanırken sık sık göz kırpmak da oldukça önemli olduğu için çocuklara bu hatırlatılmalıdır. Bilgisayar ekranı ile aramızdaki mesafe kol boyumuz kadar ve ekranın göze göre konumu biraz daha aşağıda olmalıdır. Eğer çocuk gözlük kullanılıyorsa, camlarının antirefle kaplamalı olması yansıma ve kamaşmayı önleyerek göz yorgunluğunu azaltır. Göz kuruluğu belirtileri varlığında yapay gözyaşı damlaları kullanılabilir. Düzenli göz muayenelerini aksatmamak gerekir. Böylelikle problemleri en aza indirmek ve tedavi etmek mümkün olacaktır. Özellikle yaz tatilindeki boş zamanlarında çocuklar ekran kullanımlarını arttırmışsa okullar açılmadan mutlaka göz kontrollerini yaptırmalarını öneriyoruz.”
