Haber: Mert Osman Erman
Formula Bir (F1) etkinliği, birçok hayranın bisikletle geldiği ve ziyaretçi arabalarının tüm hafta sonu boyunca kilitlendiği küçük bir sahil kasabasında gerçekleşiyor.
Tren platformunun kenarında baştan aşağı turuncu giyinmiş bir adam merdivenin üzerinde oturuyor ve Zandvoort'a gelen F1 tutkunlarının geçit törenlerini yönlendiriyor.
Merdivenlerden yukarı doğru yönlendiriliyoruz ve dar bir yaya yolu boyunca ilerliyoruz.
Tren istasyonundan pistine giden sokaklar turuncu süslemelerle donatılmış durumda ve birçok yerli halk, verandalarından şarkılar ve soğuk içecekler sunarak geçici barlar kurmuş durumda.
Bu hafta sonu, sadece 17 bin nüfusu olan Zandvoort, yaklaşık 300 bin ziyaretçiyi ağırlıyor. Kendi kendini ilan eden turuncu bir ordu, sokaklarda ve kumullarda pedal gücüyle ilerliyor ve yerel kahraman Max Verstappen'i görmek için bir fırsatın peşinde.
Küçük sahil topluluğunun sınırları içinde bu hafta sonu sadece yerli halk ve yetkilendirilmiş etkinlikle ilgili trafik tarafından araç kullanılacak. Polis, sağlık görevlileri ve güvenlik bile bisikletlerle devriye geziyorlar.
Hollanda etkinliği F1 takviminde en sürdürülebilir olanı olmayı hedefliyor. Destekçilerin neredeyse üçte birinin toplu taşımayla, üçte birinin bisiklet veya scooter ile ve geri kalanının yürüyerek, otobüsle veya taksiyle geleceği tahmin ediliyor.
Her beş dakikada bir Amsterdam Merkez ve Zandvoort arasında tren seferleri yapılıyor ve elektrikli otobüs filosu izleyicileri pistin hemen dışındaki duraklara taşıyor.
Ben de Haarlem'den "Max Express" trenine bindim
Binlerce bisiklet park yeri de sağlanmış durumda ve hatta en üst düzey F1 takımlarından yetkililer bile etrafta hızlıca dolaşmak için bisiklete atlıyorlar.
Girişin dışında, Zoë ve Amber adlı arkadaşlar, kamera hazırda, yerel efsane Verstappen'i görmek için umutla korkuluklara yaslanmış durumdalar.
"Çoğunlukla Max için," Amber açıklıyor. "Ama aynı zamanda buradaki atmosferi de seviyorum, büyük bir parti gibi... bir festival ve hepimiz biriz."
"Ve gürültü, o kadar yüksek," arkadaşı Zoë ekliyor. "Sonra neredeyse sağır oluyorsunuz ama buna değer."
Amber, F1 aracının geçtiğini taklit etmeye çalışıyor, içten yanmalı motorun karakteristik gürültüsü, destekçilerin spor sevgisini sürdüren bir duygu ve enerjiyi çağrıştırıyor.
Ancak genç hayranlar, sporun harekete geçip temizlenmesi gerektiğinin farkında. Amber etkinliğe trene binerek geldi. "Hollanda'nın neresinde olursanız olun, buraya bisikletle gelebilirsiniz. Yeşil referanslara sahip olmak insanları farkındalık sahibi yapıyor, daha iyi şeyler yapmaya çalışıyoruz." "Turuncu yeni yeşil," diye ekliyor.
Zandvoort, F1 CEO'su Stefano Domenicali tarafından "temiz hava" sağlamak için övüldü ve modern dönem Grand Prix etkinlikleri için bir örnek oluşturmak için yardımcı olduğunu söyledi.
Spor, iklim etkisini azaltmak için baskı altında. Endüstrinin kendi istatistiklerine göre, 2019'da yaklaşık 256 bin ton CO2 emisyonuna yol açtı - küçük bir ülkenin eşdeğeri.
2030'a kadar iklim tarafsızlığını elde etme hedefi var, ancak birçok kişi, Alman sürücü Sebastian Vettel dahil, hızlı tempolu endüstrinin sürdürülebilirlik konusunda hızlanabileceğini iddia etti.
Yarış malzemelerini yeniden kullanmak, amaçlarına göre uyarlamak ve geri dönüştürmek, padoğunda güneş panelleri ve su doldurma istasyonları sağlamak için çaba harcanıyor. Zandvoort'taki hayranlar, boş kutu veya şişeyi geri dönüştürmek için getirirseniz, bir sonraki içeceğinizde indirim almak için bir jeton aldıklarını gösteriyorlar.
Ancak gerçek zorluk yarış pisti dışındaki seyahat lojistiğinde yatıyor, bu da F1'in karbon ayak izinin üçte ikisini oluşturuyor. 2023 takviminde 23 yarışın yer aldığı bir plan, bu rakamları sınırlamaya yardımcı olmayacak.
Elektrikli araçlara veya alternatif biyoyakıtlara geçme konusunda, başlangıçta yapılan deneyler umut verici olmuş olsa da sınırlı kalmıştır.
Ve Zandvoort'un yeşil olmayan kısmı yarışın kendisi olmayacak
Pistte gallonlarca benzin yakılacak, Hollanda Kuzey Denizi kıyısı ve geniş bir doğal rezerv arasında, Amsterdam'ın 15 mil (25 km) batısında yer alıyor.
Çevreciler, resimli devrelerde yarışları durdurmaya yönelik bir dava kaybettiler. Aktivistler, geniş dune rezervlerini yıkan inşaatçıların nesli tükenmekte olan natterjack kurbağası ve kum kertenkelesi'nin yaşadığı ve ürediği hassas bölgeleri yok ettiğini iddia ederek izinlerin iptal edilmesini talep etti. Ayrıca, yıl boyunca pistte yapılan etkinliklerin izin başvurularında organizatörlerin kabul ettiğinden daha fazla kirliliğe neden olduğunu savundular.
2021'de bir alt mahkeme tarafından davaları reddedilmişti ve Temmuz ayında Yüksek Mahkeme, bu kararı geri çevirmek için yasal bir gerekçe olmadığını ancak ileriye dönük olarak devre için yeni bir çevresel izin gerekip gerekmediğini düşünürken aktivistlerin endişelerini yeniden değerlendirmesini tavsiye etti.
Turuncu bir deniz, siyah-beyaz damalı taytlarla kesilmiş ve Hollanda bayrağının renkleri tren istasyonuna dönen rotayı döşüyor.
Cuma günü tahmini 95 bin hayranın katıldığı göz önüne alındığında, trenin herkes için bir koltuğun olduğu görünüyor, bu da hareketlilik planının işlediği anlamına geliyor.
Hollandalılar tarafından desteklenen sürdürülebilirlik önlemleri, pistlerin çevreyi korumak için daha fazlasını yapabileceğini ve karı veya keyfi feda etmeden çevreye daha duyarlı hedeflere destek vermek için yatırımı hızlandırabilecek mevcut bir bisiklet kültürü ve altyapısı olmayan ülkeleri teşvik edebileceğini göstermektedir.
