Haber: Mert Osman Erman
Hangi tahıl altyapısı hedef alındı ve bu son yükselişin küresel ticaret için ne anlama geldiğine bakıyoruz.
Ne vuruldu?
2022 Ağustos ayında başladığından bu yana, Karadeniz tahıl anlaşmasıyla neredeyse 33 milyon ton tahıl ve diğer gıda maddeleri Karadeniz üzerinden ihraç edildi.
Ancak Rusya'nın Ukrayna'nın Karadeniz limanlarını etkili bir şekilde abluka altına almasıyla uzmanlar, komşu Romanya'ya tahıl ihraç etmek için Tuna nehri boyunca limanlarına ağırlık vermek zorunda kalacağını belirtiyor.
Oradan Romanya'nın limanları aracılığıyla daha ileri sevk edilebilir, çünkü Romanya'nın limanları açık kalmış durumda.
Karadeniz'de, liman altyapısına en fazla zarar Chornomorsk'ta görüldü ve en az iki depolama tankının 19 Temmuz gecesi vurulduğu görülüyor.
Ukrayna yetkililerine göre, 60.000 ton tarım ürünü bu bölgede tahrip edildi.
Odesa limanındaki ana tahıl terminali, incelediğimiz uydu görüntülerine göre zarar görmemiş gibi görünüyor.
Odesa şehrine son zamanlarda birkaç saldırı yapıldı, ancak bu diğer saldırıların tahıl ticaretini bozduğu görünmüyor.
Daha güneyde, Ukrayna'nın Karadeniz'i geçmeyen diğer ihracat rotalarını kullandığı bölgelerde, zarar daha fazla olmuştur.
Lloyd's List tarafından kaydedilen verilere göre, 24 Temmuz gecesi Tuna limanlarına yönelik toplamda 19 insansız hava aracı saldırısı gerçekleşti ve Ukrayna'nın ana alternatif ihracat rotalarına vurdu.
Rusya'nın Reni limanına düzenlediği saldırı büyük bir hasara yol açtı.
Uydu görüntüleri, saldırıların limandaki birkaç siloya, hangarlara ve diğer binalara ulaştığını gösteriyor.
İhracatı nasıl etkiledi?
Kyiv Ekonomi Okulu'nda tarım politikası uzmanı Mariia Bogonos, "Tahıl anlaşması bittiği için nehir, kamyonlar ve raylar aracılığıyla Ukrayna tahılının ihracatı, maksimum ihraç kapasitesi ile 2,5 milyon ton civarında tökezleyecek" diyor.
Bunların çoğu Tuna nehri üzerinden seyahat eder.
"Önceki savaştan önce Odesa en büyük tahıl ihracatçısıydı, ancak son aylarda Odesa'daki yavaş işlemler nedeniyle Tuna ana rota haline geldi" diyor Karadeniz tarım pazarları uzmanı Andrey Sizov.
Son saldırılar Reni limanını geçici olarak kapatsa da, bütün Tuna limanları hızlı bir şekilde normal işlemlere dönmüş gibi görünüyor.
Lloyd's List'e göre, saldırılar nehir boyunca ticareti önemli ölçüde etkilemedi.
Herhangi bir ileri kesinti, Avrupa'nın geri kalanına ve dünyaya etki eder - ticarette bir gecikme olursa küresel buğday fiyatları artar.
Tahıl gemilerinin birçoğu şu anda Tuna boyunca seyrediyor ve Lloyd's List'in gemi takip verilerine göre nehrin ağzında bekliyor.
Bu haftaki saldırıların bir sıkışmaya neden olduğuna dair spekülasyonlar olsa da, Lloyd's List'in Baş Editörü Richard Meade, savaşın başlangıcından beri orada olan sıkışıklığı sadece şiddetlendirdiklerini söylüyor.
"Karadeniz tahıl anlaşması olmadan, ihracat güneye doğru yönlendi ancak dar bir nehir koridorundan kaç gemi alabileceğiniz konusunda fiziksel bir sınırlama var" diyor Meade.
Moskova ve Kiev, bazı ticari gemileri askeri hedef olarak ele alacaklarını tehdit ettiler, bu da nakliye sektöründeki gerilimi artırdı.
Meade, her iki tarafın da ticari gemilere saldırmayacağını düşünüyor, ancak bunun tehdidinin bile birçok teknenin bölgeye geri dönmesini engelleyeceğini ve geri dönenlerin daha yüksek sigorta primleriyle karşılaşacağını söylüyor.
Lloyd's List'e göre, Tuna limanlarında artan risk, tüccarların Ukrayna tahıl ihracat rotalarının canlılığını değerlendirmesine neden olmuştur.
Tahılın kamyon veya trenle alınabileceği kara rotaları bulunmaktadır, ancak tarım uzmanları bunun hızlı veya ucuz bir şekilde gerçekleştirilemeyeceğini belirtiyor.
Doğu Avrupa'ya odaklanan bir tarım uzmanı olan Mike Lee, "Büyük miktarda gemiyle alınmasının nedeni, tahılın taşınmasının en düşük maliyetidir, bu yüzden diğer tüm rotalar tahıla maliyet ekleyecek ve fiyat artacak" diyor.
Lee ayrıca Rusya'nın bu karadan yolları hedef alabileceğini belirtiyor.
"Ukrayna'dan tahıl ihracatını durdurmaya kararlıysalar, demiryollarına saldırmaya başlarlar mı, henüz yapmadılar ama mantıklı sonraki adım demiryollarıdır" diyor.
