Haber: Damla Oya Erman
2018 yılında astronomlar, 160 ışık yılı uzaklıktaki ve 3.9 günde bir yıldızını çevreleyen sıcak, şişkin bir gaz devi olan WASP-69b adlı ekzoplanetin atmosferinden sızan gazdan oluşan muhtemel bir kuyruk keşfetti. Bu kuyruk, varsa bile sadece birkaç helyum taneciğinden ibaret küçük bir iz olarak düşünülüyordu, ancak son veriler, bu kuyruğun en az 350,000 mil (563,270 kilometre) uzunluğunda olduğunu gösteriyor - yaklaşık olarak gezegenin yedi katı genişlikte.
Bu dev gezegenin atmosferini kaybetmesine neden olan güneş rüzgarı tarafından sürekli olarak uçurulan bu kuyruk, gökbilimcileri büyük ölçüde etkiliyor ve gezegenlerin yıldızlarıyla nasıl etkileşimde bulunduğunu anlamak için yeni kapılar açıyor.
UCLA'dan Dakotah Tyler, "Radyasyon ile yıkanıyor" diyerek bu olağanüstü keşfe dikkat çekerken, "Eğer emekli olmayı düşünüyorsanız, bu gezegende emekli olmayı düşünmemenizi öneririm" şeklinde espri yaptı.
Tyler, Salı günü New Orleans'ta düzenlenen Amerikan Astronomi Topluluğu'nun 243. toplantısındaki bir basın toplantısında, Hawaii'deki Keck Gözlemevi'nde yapılan yeni gözlemlerle ilgili verileri paylaştı. En son yapılan gözlemler, atmosferin saniyede 200,000 ton hızında gezegenden ayrıldığını ve daha önce görülmemiş geniş bir kuyruk oluşturduğunu ortaya koydu.
Bu sonuçların büyük ölçüde Keck Gözlemevi'nin büyük teleskop aynasının daha fazla ışık toplamasına dayandığı belirtiliyor. Ancak Tyler'a göre, bu aynı zamanda WASP-69 yıldızının davranışını değiştirebilecek, yani "yıldız değişkenliği" olarak adlandırılan bir durum.
Atmosferini kaybeden WASP-69b, bir Dünya kütlesi kaybetme hızında, bu da Tyler'a göre "oldukça fazla," ancak "sıcak bir Jüpiter" için çok büyük bir miktar değil.
Bu geniş kuyruğun gözlemlenmesi, WASP-69b'nin atmosferinin ev sahibi yıldızıyla nasıl etkileşimde bulunduğunu gösterecek ve gezegenlerin yıldızlarıyla birlikte nasıl evrildiğine dair önemli bilgiler sunacak.
UCLA'dan Erik Petigura, "Çoğu bilinen ekzoplanet için atmosfer kaybının ne zaman sona erdiğini düşünüyoruz. WASP-69b sistemi, atmosferik kütle kaybını gerçek zamanlı olarak inceleme ve binlerce diğer gezegenin şekillendiren kritik fiziksel süreçleri anlama nadir bir fırsattır" dedi.
Bilimsel öneminin yanı sıra, gezegenin sürekli yıldız rüzgarına karşı direnci, Tyler'a göre perspektif konusunda güçlü bir hatırlatma sağlıyor.
"Her ne kadar WASP-69b gibi birçok zorlukla karşılaşsak da, devam etmeye yetecek bir şeylere sahibiz."
