Haber: Mert Osman Erman
Kampanyacılar, bu durumun ülkenin iklim politikalarına yönelik eleştirileri susturma amacını taşıyan devlet tarafından yetkilendirilmiş bir hamle olduğunu söylüyorlar.
Hoang Thi Minh Hong, sadece üç saat süren bir duruşmada Perşembe günü Ho Chi Minh Şehri'nde suçlu bulundu. Ayrıca 4 bin 100 dolar (3,380 sterlin) para cezasına çarptırıldı.
İnsan hakları grupları, bu politik olarak yönlendirilen bir davaya önceden karar verilmiş bir sonuç olduğunu söylüyorlar. Aktivistlerin vergi kaçakçılığı suçlamalarıyla tutuklanmış, avukatlara erişimleri engellenmiş ve diğer kişilere nazaran daha sert bir şekilde muamele görmüş olduklarına dikkat çekiyorlar.
Vietnam'daki STK'lar uzun zamandır yurtdışından gelen bağışlar üzerinden vergi ödeme gereksinimleri konusunda belirsiz bir hukuki "gri bölge"de bulunuyorlar.
Ancak devlet, bu aktivistlerin durumları için belirsiz yasaları en cezalandırıcı şekilde yorumladı - bu, çevrecilere karşı hedeflenmiş bir kampanya gibi görünüyor. Bu izlenim, iki hafta önce Vietnam İklim Geçiş İçin Vietnam Girişimi'nin yürütme direktörü olan Ngo Thi To Nhien'in tutuklanmasıyla daha da pekiştirildi.
Henüz kendisinin hangi suçlamalarla karşı karşıya olduğuna dair bilgi yayınlanmadı. Düşünce kuruluşu, yeşil enerji konusunda Dünya Bankası, BM ve ABD kurumlarıyla çalışmış ve genellikle sesli bir kampanyacıdan çok düşük profil bir savunucu olarak kabul ediliyordu.
İklim aktivistlerini yargılamaya karar vermenin özellikle uyumsuz olduğu bir dönemde Vietnam, çevresel etkilerden en fazla etkilenen ülkelerden biri olarak listeleniyor ve hükümet ülkeyi 2050 yılında net sıfır karbon emisyonuna ulaşma hedefi olarak yasalara dahil etmiş ve Ulusal İklim Değişikliği Stratejisi ile desteklemiştir. Bu, gözaltına alınan aktivistlerin paylaştığı hedeflerdir. Gözaltına alınan aktivistlerden bazıları, geçen yılın sonunda Just Energy Transition Partnership anlaşmasının sonlandırılmasına yardımcı olmuşlardır. Şimdi eleştirmenler, sivil toplumun dışlanıp susturulduğu bir dönemde bağışçıların, Amerika Birleşik Devletleri dahil, neden hala iklim anlaşmasını desteklediklerini sorguluyorlar.
"Çevre grupları artık etkili bir şekilde felç olmuş durumda, hükümetin gözaltı kampanyasının bir sonraki hedefi olacaklarından korkuyorlar," diyor İnsan Hakları İzleme'den Phil Robertson.
"Vietnam, şu anki hükümet politikalarını eleştiren özellikle çevre aktivistlerinin görüşlerini dinleyip yanıt vermedikçe gerçekten 'adaletli' bir enerji geçişini sağlayamaz. Şeffaflığı ve hesap verebilirliği sağlamak için sivil toplumun önemi büyüktür." Hoang Thi Minh Hong, işini gazeteci olarak bıraktığı ve 1997'de Antarktika'yı gözlemlemek için ziyaret eden ilk Vietnam vatandaşı olduğu zamandan beri Vietnam'da yüksek profilli bir çevresel ses olmuştur.
İngilizce'yi akıcı bir şekilde konuşabilen, iklim ve çevre için ılımlı ve makul bir savunucu olarak geniş bir şekilde kabul edilir. Hoang Thi Minh Hong'dan önce gözaltına alınan dört aktivistten ikisi, Nguy Thi Khanh ve Mai Phan Loi, bu yılın başlarında açıklama yapılmaksızın serbest bırakıldılar.
Ancak diğer ikisi, Bach Hung Duong ve Dang Dinh Bach hala hapsedildi. Dang Dinh Bach'ın eşi, hapishanede açlık greviye gitti ve saldırıya uğradıktan sonra sağlığından endişe duyduğunu ifade etti.
Bu nedenle, insan hakları gruplarından ve Kongre Vietnam Kafkası'ndan gelen güçlü baskılar, Başkan Joe Biden'ı bu ayın başlarında Hanoi'ye yaptığı tarihi ziyareti sırasında Hong ve diğer iklim aktivistlerinin durumunu Vietnamlı ev sahiplerine baskı yapmaya yönlendirdi. Bu, Amerika Birleşik Devletleri'nin Güneydoğu Asya'daki yükselen Çin etkisine karşı mücadelesinde Vietnam'ı önemli bir ortak olarak gördüğü bir şeydir.
Ancak Vietnam'ın liderleri, herhangi bir anlaşmanın insan hakları sicillerine yönelik ek bir denetim gerektireceğinden endişeli oldular.
Başkan Biden, insan hakları konularını kamu açıklamalarının dışında tutmuş gibi görünüyor, ancak görüşmelerinde Vietnam yetkililerine bu konuyu gündeme getirdiğini ısrarla belirtiyor.
Ziyaret hakkında Beyaz Saray'ın açıklamasında, her iki tarafın da insan hakları konusunda "anlamlı diyalog taahhüdünü artırma" konusunda anlaştığı belirtiliyor, ancak Vietnam'ın komünist yöneticilerinin bu yönde yalnızca sembolik jestler yapmasını bekleyen çok az kişi var gibi görünüyor.
Vietnam'daki insan hakları sicili özellikle kötüleştiği bir dönemde, sert çizgili parti genel sekreteri Nguyen Phu Trong'un açıklaması belki daha çarpıcıydı.
"Her iki tarafın da karşılıklı çıkarlarına saygı duymanın ve birbirinin iç işlerine müdahale etmemenin her zaman önemli olduğunu vurguladık," dedi.
Başkan Biden, 2021'de göreve gelirken özgürlüğün ve demokrasinin dış politikasının köşe taşları olacağını söylemişti.
O zamandan beri benzer görüşlere sahip hükümetlerle demokratik değerleri ilerletme amacıyla iki Demokrasi Zirvesi düzenledi, ancak bunlar genellikle anlamsız dikkat dağıtıcılar olarak eleştirildi.
Bugün, gerçekpolitik yeniden moda gibi görünüyor, çünkü Amerika Birleşik Devletleri, Asya-Pasifik bölgesindeki etkisini geri kazanmaya çalışıyor. Ve Vietnam'ın hapsedilmiş iklim aktivistleri artık Washington'daki güçlü dostlarının kendileri için sıkı baskı yapacağına güvenemiyorlar gibi görünüyor.
Ayrıca, "adaletli" bir enerji geçişine bağlı kalmalarına rağmen, Vietnam hükümetinin sivil toplum örgütlerinin bu "adaletli" geçişin ne anlama geldiği konusundaki bağımsız görüşlerine tahammül etmeyeceği açık görünüyor.
