1.Dünya Savaşı’nda Osmanlı Devleti’nin ilk açtığı taarruz cephesi olan Kafkasya Cephesi’nde herkesin yanlış bildiği, kulaktan dolma bir bilgiyi sizlerle paylaşmak istiyorum, “90 bin şehit!” Ağzımıza o kadar dolanmış ki, bu büyük rakamın doğruluğunu bile sorgulamıyoruz. Dönemin tarihçileri Enver Paşa’nın başarısızlığı için böyle bir sayı ortaya atmışlardır.
Öncelikle bu cephenin geçmişini anlatmak daha faydalı olacaktır. 1878 Berlin Antlaşması’na göre “Üç Sancak”(Elviyey-i Selase) olarak geçen Kars-Ardahan-Batum, dönemin şartları gereğince Ruslar’a verilmişti. 1.Dünya Savaşı sırasında Rusya’nın Kars-Ardahan-Batum’da çok az bir birliği olduğunu anlayan Enver Paşa, Kars-Ardahan-Batum’u geri alacak ve 190 bin askeriyle Sarıkamış Harekatı’nı yapacaktır. Ama burada bir sorun vardır. Çünkü Enver Paşa Sarıkamış Harekatı’nı aralık ayında yapmak istemiştir. Bu zamansal hata bizim için facia olacaktır. Çünkü bu harekata katılan askerlerimizin çoğu Irak ve Filistin Cephelerinden geldiği için üstlerinde kışlık ekipmanı bile olmayan hatta hayatlarında bırakın karı, soğuk bile görmeyen çoğunluğunu Mersin, Antalya, Adana, Halep ve Lübnan’dan gelenlerin oluşturduğu askerlerdi. Durum böyle olunca bizim askerlerimiz yavaş yavaş soğuktan kırılmaya, soğukla beraber açlıktan ve hastalıktan dolayı şehit olmaya başlamıştı.
90 bin askerimizin burada donarak şehit olduğu hep söylenirdi. Oysaki bu rakam gerçek dışıdır. İster 90 bin olsun ister 90 olsun tabii ki şehit şehittir, sayı fark etmez ama bu yanlışı düzeltmek gerekiyor. Peki Sarıkamış’ta kaç askerimiz donarak şehit oldu? 90 bin rakamını abartılı bulan tarihçiler en fazla 35 bin askerin şehit olduğunu belirtirken, dönemin Rus Generali Maslovski, “Türkler 25 bin şehit vermiştir” demiştir. Bazı internet ansiklopedileri de şehit sayısını 25 bin olarak vermiştir. “90 bin” çok büyük bir rakamdır ve kulağa biraz abartı geliyor gerçekten. Sayı ne olursa olsun Sarıkamış Harekatı bizim için facia olmuştur
