Haber: Damla Oya Erman
Bu tarih, İsveçli mucit Alfred Nobel'in ölüm yıl dönümüne denk geliyordu. Nobel, dinamitin ve diğer yüksek patlayıcıların mucidi olarak bilinir. Nobel'in vasiyetinde, büyük servetinin çoğunun "önceki yıl içinde insanlığa en büyük faydayı sağlayanlara yıllık olarak ödül olarak dağıtılması" şeklinde bir fon oluşturulması talimatını vermişti. Nobel'in ödülleri, fizik, kimya, tıp, edebiyat ve barış alanlarında verilmeye başlandı.
Alfred Nobel, 1833 yılında Stockholm'de doğdu. Ailesi dört yıl sonra Rusya'ya taşındı. Nobel'in babası, St. Petersburg'da başarılı bir fabrikanın sahibiydi ve bu fabrika patlayıcı mayınlar ve diğer askeri teçhizat üretiyordu. Nobel, Rusya, Paris ve Amerika'da eğitim aldıktan sonra parlak bir kimyager olarak yetişti. İşleri kötüye gittikten sonra Nobel, İsveç'e dönerek patlayıcılar üzerine deneyler yapmak için bir laboratuvar kurdu. 1863 yılında, nitrogliserin adı verilen oldukça tehlikeli bir sıvının patlamasını kontrol etme yöntemini buldu. Bu buluşunu takiben Nobel, modern yüksek patlayıcı kullanımının başlangıcını yapan bir ateşleme tapası icat etti. Daha önce en güvenilir patlayıcı siyah baruttu.
Nitrogliserin'in tehlikeli olması Nobel'in dikkatini çekti ve 1864 yılında Nobel'in nitrogliserin fabrikası patladı, kardeşi ve birkaç kişi öldü. Nobel, daha güvenli bir patlayıcı arayışına girdi ve 1867'de nitrogliserin ve kieselguhr adlı bir madde kombinasyonunun, daha güvenli bir şekilde tutulabilen ve kullanılabilen bir patlayıcı karışımı ürettiğini keşfetti. Nobel, icadına "dynamite" adını verdi. Nobel'in patentler aldığı bu dinamit, inşaat ve savaşta kullanılmak üzere insanlık tarafından benimsendi.
Nobel, daha güçlü bir dinamit formu olan patlayıcı jelatin ve 1887'de dumansız nitrogiserin tozu olan ballistiti icat etti. Nobel'in kardeşlerinden birinin Fransa'da ölümü üzerine Fransız gazeteleri, onu yanlışlıkla Alfred Nobel olarak tanımlayarak "ölüm taciri öldü" şeklinde manşetler attı. Nobel'in aslında barış yanlısı eğilimleri vardı ve buluşlarının dünyadaki etkisi konusunda ciddi tereddütler geliştirdi.
10 Aralık 1896'da İtalya'nın San Remo şehrinde öldükten sonra, servetinin çoğu, fizik, kimya, tıp, edebiyat ve barış alanlarında yıllık olarak verilecek ödüllerin oluşturulmasına gitti. Nobel Barış Ödülü'nü belirleyen vasiyetin bir bölümü şöyleydi: "[verilecek bir ödül], uluslararası kardeşlik için en çok veya en iyi çalışmayı, duran orduyu ortadan kaldırmayı veya azaltmayı ve barış kongrelerini düzenlemeyi ve teşvik etmeyi başaran kişiye." Nobel'in ölümünden tam beş yıl sonra, ilk Nobel ödülleri sunuldu.
Günümüzde Nobel Ödülleri, çeşitli alanlardaki dünyanın en prestijli ödülleri olarak kabul edilmektedir. Marie Curie, Theodore Roosevelt, Albert Einstein, George Bernard Shaw, Winston Churchill, Ernest Hemingway, Martin Luther King Jr., Dalai Lama, Mikhail Gorbachev, Nelson Mandela, Barack Obama ve Malala Yousafzai gibi birçok dikkat çekici isim ödül kazananları arasında yer almaktadır. Nobel Ödülleri, farklı alanlardaki bilimsel ve kültürel başarıları ödüllendirmeye devam ediyor.
