Haber: Mert Osman Erman
Vahşi drone saldırılarına dair günlük videolar ve Ukrayna Devlet Başkanı Volodymyr Zelensky hakkında yanlış iddiaların yanı sıra, onlar kripto para biriminden modaya kadar her türlü reklamı paylaşıyorlar.
Rusya'da "Z-Blogger" olarak bilinirler, çoğunlukla Z harfi ile simgelenen bir savaşı destekledikleri için ve genellikle Rus ordusuyla ilişkilendirilirler, cephe hattından görüntüler paylaşırlar ve genç Rusları kaydolmaları için çağırırlar.
Şubat 2022'deki tam ölçekli işgale başlangıcından bu yana savaş yanlısı etkileyiciler, Rusya'da Instagram, Facebook ve Twitter'ı yasakladıktan sonra birçok Rus'un yönelim gösterdiği sosyal medya platformu Telegram'da milyonlarca takipçi kazandılar.
Bu kullanıcı patlaması, Telegram'ın reklam pazarında bir patlamaya yol açtı
Savaş etkileyicileri bundan faydalandı. Genç izleyici kitlesine ulaşmak isteyen şirketlere reklam alanları satıyorlar.
Ne kadar ücret talep ettiklerini öğrenmek için BBC'nin Global Yanlış Bilgi Ekibi üyeleri, kanallarında reklam yayınlamak isteyen otel sahipleri gibi davrandı.
En tanınmış oyunculardan biri Alexander Kots'tu, pro-hükümet bir gazetenin deneyimli muhabiri olan ve kişisel Telegram kanalında 600.000'den fazla takipçisi olan bir savaş etkileyicisine dönüşen.
Semyon Pegov, WarGonzo olarak bilinen başka bir kişiydi. Belki de en tanınmış Z blog yazarı olarak 1.3 milyonun üzerinde takipçisi var.
Alexander Kots, kanalındaki reklamın üstte ne kadar süre tutulacağına bağlı olarak, her bir yayın için 48.000-70.000 ruble (440-680 sterlin) tutacağını söyledi. WarGonzo, her bir yayın için 1.550 sterline eşdeğerini teklif etti.
En üst düzey savaş etkileyicileri en az bir reklam gönderisi yaparlar, bu nedenle potansiyel gelirleri Rusya'nın ortalama aylık maaşı olan 66.000 ruble (550 sterlin) yi aşmaktadır.
Wagner bağlantılı kanallarla çalışan bir reklam ajent, 600.000 takipçisi olan Grey Zone adlı bir Telegram kanalında bir reklam için eşdeğerini 260 sterlin olarak teklif etti.
Ria Fan web sitesi tarafından kurulan ve geç merkür patronu Yevgeny Prigozhin tarafından kurulan Ria Fan web sitesinin muhabiri Alexander Simonov'un kanalında reklam yapmak için ajan, her bir gönderi için 180 sterlinlik bir teklif verdi.
Başka bir Ria Fan muhabiri olan Alexander Yaremchuk'un takipçi sayısı daha düşük olduğu için ücretleri daha düşük, her bir gönderi için 86 sterlin.
Z-blog yazarlarının bazıları devlet destekli medya için savaş raporlamasında önemli deneyime sahip olsalar da, diğerleri gibi Maryana Naumova'nın profesyonel eğitimi yoktur.
Bir güç kaldırma sporcusu olan Naumova, bir Wagner paralı askeri üssünde bir rapor kursu aldı ve şimdi ulusal televizyonda kendi programını sunuyor. BBC, tanınmış savaş blog yazarlarını röportaj yapmaya çalıştı, ancak Alexander Kots, konuşmaya razı olan tek kişiydi.
Bakhmut'taki işgal edilmiş Ukrayna şehrinden konuşan Kots, kendisini bir bilgi savaşı muhabiri olarak tanımladı. Bununla birlikte, Rusya'nın propagandasının kısmen onun gibi insanlara bağlı olduğunu anladı.
"Savunma Bakanlığı sık sık bizi dinler ve onlara bilgi iletmek için doğrudan bir kanala sahibiz. Her şey perde arkasında ve ben bunu yapıyorum," dedi.
Z-blog yazarlarının materyali için büyüyen pazar, özel videoların sürekli akışı ile sürdürülüyor. Görüntüler, onlara iç savaşın gerçekte ne olduğunu anlamaya çalışan yerli savaş yanlısı izleyicilerden, Batılı ve Ukraynalı analistlere kadar çeşitli takipçi kitlesi getiriyor.
Ancak savaş yanlısı blog yazarları tarafından paylaşılan bazı videolar sahte.
Geçen yıl mart ayında, Alexander Kots da dahil olmak üzere önde gelen etkileyiciler, iki Ukraynalı askerin bir kadın ve küçük bir çocuğu içeren bir aracı durdurmaya çalıştığını iddia eden bir otomobil kamerası videosunu yayınladılar.
Videodaki silahlı adamlar, kadına "domuz" diyerek Rusça konuşmasını ve onu tehdit ediyorlar. Z-blog yazarları, videoyun Ukrayna'nın sivillere nasıl davrandığının mükemmel bir örneği olduğunu söyledi.
Ancak bu videosu Ukrayna'nın Donetsk yakınlarındaki Makiivka bölgesine yerleştirildi. Bu Ukrayna'nın 2014't
en bu yana pro-Rus vekiller tarafından işgal edildiği bir bölgedir. Bir üniformalı Ukraynalı askerin bu işgal edilmiş topraklarda operasyon yapması mümkün değildir.
Buna ek olarak, Ukrayna'da otomobil kameralarının kullanımı yasadışıdır. Yasağ, askeri birliklerin hareketlerini gizli tutmak amacıyla tam ölçekli Rus işgalinden sonra uygulandı.
Ve aracın üzerindeki haç, Ukrayna silahlı kuvvetlerinin kullandığı haçtan farklıdır. Tüm bu unsurlar, videonun sahnelendiğini göstermektedir.
Z-blog yazarları tarafından genç Rusları savaşı desteklemeye teşvik etmek için yayılan birçok sahte videodan biridir ve kanıtlar, başarılı olduklarını göstermektedir.
Bir videoda, harekete geçirilmiş bir Rus adam, en sesli blog yazarlarından biri olan Vladlen Tatarsky'nin birçok videosunu izledikten sonra bir askeri birim merkezine gittiğini söylüyor. Tatarsky, Nisan 2023'te hayranlarıyla buluşmada öldürüldü.
Ukrayna'da savaşmaya gönüllü olan başka bir Rus adam, bir blog yazarını izledikten sonra "Telegram'daki tüm askeri haberlere ve analizlere takip ediyorum" dedi, Z-blog yazarlarına atıfta bulunarak.
Pro-Putin savaş blog yazarlarının platformdaki yükselişine yanıt vermesi istendiğinde, Telegram, Rusların Meduza gibi bağımsız medya kuruluşlarına, BBC gibi sansürsüz uluslararası haberlere veya [Başkan] Zelensky'nin konuşmalarına erişebileceği son platform olduğunu söyledi.
Bir sözcü, tüm tarafların "eşit muamele gördüğünü" söyledi ve Telegram'ın uluslararası yaptırımları saygı duyduğunu ve "yasa bunu yasakladığında" Rus devlet medyasını engellediğini belirtti.
Savaşın başından bu yana Putin, Z-blog yazarlarının çabalarına olan takdirini gösterdi.
Alexander Kots'u insan hakları konseyine atadı ve Semyon Pegov'u ve diğer bazı blog yazarlarını bir mobilizasyon çalışma grubu üyeleri yaptı.
Haziran ayında, pro-savaş etkileyicilerini ve devlet medya muhabirlerini Kremlin'e iki saatlik bir konuşma için davet etti.
"Bilgi alanındaki savaş, bir savaş alanıdır. Kritik bir savaş alanıdır," dedi onlara. "Ve gerçekten yardımınıza çok sayıda bağlıyorum."
