Haber: Mert Osman Erman
Virgin Atlantic tarafından işletilen uçuş, Londra Heathrow'dan New York JFK havaalanına 11:30 GMT'de kalkacak.
Havayolları, hükümet finansmanıyla desteklenen bu uçuşu, daha yeşil bir uçuş yolunun mümkün olduğunu gösterme açısından önemli görüyor.
Ancak yakıt arzının yetersizliği bir zorluk oluştururken, emisyon hedeflerine ulaşmak için diğer teknolojilere ihtiyaç duyulacak.
Bu uçuş şu ana kadar benzeri olmayan bir tek olay ve ücretli yolcu taşımıyor.
Bu sözde sürdürülebilir havacılık yakıtları (SAF), çeşitli kaynaklardan yapılabilir, bunlar arasında mahsuller, ev atıkları ve pişirme yağları bulunmaktadır.
Bu uçuş için bir Boeing 787, 50 ton SAF ile doldurulacak. İki tür kullanılıyor, bunlardan %88'i atık yağlardan elde edilirken geri kalanı ABD'deki mısır üretiminin atıklarından elde ediliyor.
Bu ayın başlarında İngiltere düzenleyicisi Civil Aviation Authority tarafından test ve analizden sonra uçuş onaylandı. Projede Rolls-Royce gibi şirketler de yer aldı.
Havacılık endüstrisi özellikle karbon salımını azaltmak zor, ancak havayolu yöneticileri SAF'ı net emisyonlarını sıfıra indirmeye yardımcı olmak için kullanılabilecek en etkili araç olarak görüyor.
Uçaklar SAF kullanıldığında hala karbon salımı yapar, ancak endüstri bu yakıtların "ömrü boyunca emisyonlarının" %70'e kadar daha düşük olabileceğini söylüyor.
Virgin Atlantic'in CEO'su Shai Weiss, salı günü gerçekleştirilen uçuşun "fosil yakıtların sürdürülebilir havacılık yakıtları tarafından değiştirilebileceğini kanıtlıyor" dedi.
BBC'nin Today programına, "Bu, uzun menzilli havacılığı karbonsuzlaştırmanın tek yolu olmaktan öteye geçiyor, göz kamaştırıcı bir başarıdır," diye ekledi.
Ancak, şu anda yeterli SAF olmadığını belirtti ve yakıtın daha pahalı olması nedeniyle uçuş fiyatlarının yüksek olacağını ekledi.
Virgin'in kurucusu Sir Richard Branson, SAF'nin herkesin kullanabilmesi için "bir sürecek" olduğunu kabul etti.
Ancak, "Bir yerden başlamak zorundasınız," dedi. "Ve eğer bunun yapılabileceğini kanıtlamazsak, asla sürdürülebilir havacılık yakıtına sahip olamazsınız."
SAF zaten küçük miktarlarda kullanılıyor, geleneksel jet yakıtıyla karıştırılıyor, ancak dünya çapında tüketilen havacılık yakıtlarının %0.1'inden azını oluşturuyor.
Şu anda kerosenden daha pahalıdır ve nispeten küçük miktarlarda üretilir. Uçaklar genellikle bir karışımda %50'ye kadar kullanmaya izin verilir.
İngiltere'de henüz özel bir SAF tesisleri bulunmamakla birlikte, hükümetin 2025'e kadar inşa edilmek üzere beş tesisin yapımını desteklemeyi amaçlayan hibe fonları vardır.
Havayolu şirketleri, büyük bir yolcu uçağının yüzde 100 SAF kullanarak gerçekleştirdiği ilk uzun menzilli uçuşu önemli bir kilometre taşı olarak görüyorlar. Ancak uzmanlar, bu tür yakıtların sihirli bir çözüm olmadığını söylüyor.
Cranfield Üniversitesi'nde havacılık ve çevre alanında yardımcı doçent olan Dr. Guy Gratton, "Bu şekilde çoğu yakıt ihtiyacımızı üretemeyiz çünkü buna yönelik besleme kaynaklarımız yok. Ve eğer varsa bile, bu yakıtlar gerçek 'net sıfır' değiller," dedi.
Saf yakıtların artan kullanımının "gelecekteki, gerçekten net sıfır teknolojilere doğru bir basamak olarak" ele alınması gerektiğini söyledi.
"Bu belki de yakıtın karbon dioksit veya karbon monoksit ile birlikte hidrojen kullanılarak üretildiği e-yakıtlar olabilir, hidrojen olabilir, gerçekten laboratuvar aşamasında olan bazı teknolojiler olabilir" dedi.
Havacılık Çevre Federasyonu kampanya grubunun politika direktörü Cait Hewitt, uçuşun Birleşik Krallık'ı "suçsuz uçuşa daha yakın" yapma fikrinin "bir şaka" olduğunu söyledi.
Gelecekte karbon emisyonlarını azaltmak için daha iyi teknoloji olabilir, ancak şu anda bunu başarmanın tek yolu "daha az uçmak"tır, dedi.
İngiltere hükümeti ve endüstri, 2050'de "net sıfır" ulaşmanın mümkün olduğuna inandıklarını ısrarla belirttiler.
Ulaştırma Bakanı Mark Harper, BBC Breakfast'a şunları söyledi: "Sıradan insanlara onların uçamayacağını söylemek isteyen kampanyacılar var. Bu onların görüşleri, hakları var. Hükümet onlarla aynı fikirde değil.
SAF kullanmanın geleneksel yakıtlara göre yaklaşık %70 daha az karbon emisyonu ürettiğini belirtti, "bu gerçekten büyük bir adım ileri."
"Yine de SAF'ın tek çözüm olmadığını" kabul etti, ancak "bu diğer teknolojilerle birlikte gerçekten önemli bir adım" olduğunu söyledi.
