Haber: Mert Osman Erman
Hindu bir kalabalığın bir parçası olarak, erkekler Bilkis Bano'ya yapılan saldırı ve ailesinin 2002'deki Gujarat eyaletindeki anti-Müslüman ayaklanmalarda öldürülmesi suçlamalarıyla ömür boyu hapis cezası alıyorlardı.
Ancak, 2022 yılında Gujarat hükümetinin emriyle serbest bırakılmışlardı.
Bu karar ve hapishaneden ayrılışları sırasında yapılan kutlamalar küresel çapta öfkeye neden oldu.
Bayan Bano, erkeklerin serbest bırakılmasının "toplumun vicdanını sarsıcı" olduğunu ve bu kararın kendisini "şok ettiğini ve tamamen donmuş" bıraktığını Yüksek Mahkemeye bir dilekçeyle bildirdi.
Adalet BV Nagarathna başkanlığındaki iki hakemden oluşan Yüksek Mahkeme heyeti, Gujarat eyaletinin, erkeklerin Maharashtra eyaletindeki bir mahkemede yargılandığı ve mahkum edildiği için bu davada cezanın ertelenmesi emri verme yetkisine sahip olmadığını belirtti. Heyet, hükümetin erteleme emri iptal edildiği için 11 mahkumun iki hafta içinde hapishaneye geri dönmeleri gerektiğine karar verdi.
Adalet Nagarathna, "Adalet, sadece mahkumların haklarını değil, aynı zamanda mağdurların haklarını" içerir ve mahkemenin "adaleti ve hukukun üstünlüğünü" koruma "temel görevi" olduğunu belirtti. Adalet, "sonuçların dalgalanmalarından bağımsız olarak" korunmalıdır" dedi. Bu çığır açan kararın özellikle Gujarat'ta dalgalar yaratması bekleniyor; çünkü Başbakan Narendra Modi, ayaklanmalar sırasında Gujarat'ın başbakanıydı ve katliamı önlemek için yeterince çaba sarf etmediği eleştirilerine maruz kalmıştı. O dönemde Gujarat'ı yönetirken, Modi, olaylarla ilgili suçlamaları reddetmiş ve ayaklanmalarda meydana gelen olaylar için özür dilememiştir.
Gujarat eyaleti, Bilkis Bano'ya saldıran ve ailesine hapis cezası verilen erkeklerin serbest bırakılmasını destekledi.
Yetkililer mahkemede, erkeklerin 2008'de bir mahkeme tarafından ilk mahkum edildiklerini ve yaşları ve hapishanedeki iyi davranışları gibi faktörler göz önüne alındığında serbest bırakıldıklarını söylediler. Eyalet hükümeti, Modi'nin yakın yardımcısı Amit Shah tarafından yönetilen içişleri bakanlığı tarafından onay alındığını söyledi.
Erkekler 2022'de serbest bırakıldıklarında, hapishaneden çıkar çıkmaz aileleri tarafından karşılandılar, onlara şekerler verildi ve saygı göstermek için ayaklarına dokunuldu.
Federal savcılar, onlara "erken serbest bırakılmamaları ve onlara asla hoşgörü gösterilmemesi" gerektiğini söylemişti çünkü suçları "iğrenç, ağır ve ciddi" idi. Bilkis Bano'nun saldırganları serbest bırakıldıktan günler sonra, bu kararın onun "adaletle ilgili inancını sarsan" bir karar olduğunu söyledi.
"Herhangi bir kadın için adalet nasıl bu şekilde sona erer? Ülkemizin en yüksek mahkemelerine güveniyordum. Sisteme güveniyordum ve yavaş yavaş travmamla yaşamayı öğreniyordum," diye yazdı. Gujarat hükümetine "bu zararı geri alın" diye seslendi.
Bano'ya ve ailesine yapılan saldırı, Godhra kasabasındaki bir yolcu treninde 60 Hindu hacının ölümü üzerine ayaklanmaların başlamasından sonra meydana gelen en korkunç suçlardan biriydi.
Hinduların yangını başlatmakla suçlaması nedeniyle, Hindu çeteleri Müslüman mahallelerine saldırdı. Üç gün boyunca 1.000'den fazla kişi öldü, çoğunluğu Müslümanlardı.
Tren yangınından sonra, o zamanlar 19 yaşında olan Bano ve ikinci çocuğunu taşıyan hamileydi, ebeveynlerini Godhra yakınlarındaki Randhikpur adlı bir köyde ziyaret ediyordu. Ayaklanmacılar köye saldırdığında ve Müslüman evlerini ateşe verdiklerinde, 16 akrabasıyla birlikte kaçtı, 2017'de BBC'ye anlattığı gibi. Birkaç gün boyunca, camilere sığındılar veya Hindu komşularının iyiliğiyle geçindiler.
2002'nin 3 Mart sabahı, bir grup adam onları "kılıçlar ve sopalarla" saldırdı.
"Biri kızımı kucaklamış ve onu yerde bırakmış, başını bir kaya üzerine çarparak," dedi.
Saldırganları, onları neredeyse her gün büyürken gördüğü komşularıydı. Giysilerini yırttılar ve onu esirgediği için yalvarmalarını umursamadan birkaç kişi tecavüz etti.
İki gün önce doğum yapmış olan kuzeni tecavüz edildi ve öldürüldü, yeni doğan bebeği de öldürüldü.
Bilkis Bano, bilincini kaybetti ve saldırganları, öldüğünü düşünerek ayrıldı. Katliamın diğer iki sağ kalanı, yedi ve dört yaşındaki iki çocuktu.
Adalet için verdiği mücadele uzun ve kabus dolu oldu. Polis ve devlet yetkililerinin bazılarının onu yıldırmaya çalıştığı, kanıtların yok edildiği ve ölülerin otopsi yapılmadan gömüldüğü belgelenmiştir. Onu inceleyen doktorlar, onun tecavüz edilmediğini söylediler ve ölüm tehditleri aldı.
Dava ile ilgili ilk gözaltılar ancak 2004 yılında Hindistan'ın Yüksek Mahkemesi, davayı federal soruşturmacılara devrettiğinde ve davasını Gujarat mahkemelerinin ona adalet sağlayamayacağını belirlediğinde yapıldı.
Yıllar içinde, mahkemeler ayaklanmalara karışan onlarca kişiyi suçlu buldu, ancak bazı üst düzey sanıkların kefalet veya daha yüksek mahkemeler tarafından aklandığı görüldü. Bu, Modi'nin Gujarat kabinesinin eski bir üyesi olan Maya Kodnani'yi içeriyordu, bir mahkeme tarafından "ayaklanmanın kilit ismi" olarak adlandırılmıştı.
2013'te bir Yüksek Mahkeme paneli, Modi'nin yargılanması için yeterli kanıt olmadığına karar verdi ve bir sonraki yıl başbakan oldu. Ancak eleştirmenler, olayların gözlenme süresindeki hükümetin başı olarak Modi'yi suçlamaya devam ettiler.
