40 Çerisiyle Çin Sarayı'nı Basan Kürşat
Kürşat, Türk akıncısı Göktürk devletinin kağanı Çuluk Kağan'ın oğludur. İlk defa yüzyıllar sonra Nihat Atsız tarafından kaleme alınan, 40 kişi ile Çin Sarayı'nı basma olayının ardından Türk tarihinde oldukça popüler olmuştur.
Kürşat Kimdir Neler Yapmıştır
Çince Chieh-She-Shuai ismi de geçen Kürşat, Aşina hanedanlığına mensuptur. Tarihe Çin sarayı basılması ile geçmiştir
Doğu Göktürk Devleti, Çinliler tarafından yok edilmek istenmiş ve türlü oyunlarla Uygurlar, Göktürklerden ayrılıp ayrı bir devlet kurmak için Çinlilerle iletişime geçmiştir. Ardından Çin bölünen Türkleri Doğu Göktürk Devleti'ni yapılan savaşta yenip hakimiyeti altına alarak çoğu Türk'ü Sürgün edilerek tek tek esir alınmıştır. Çinliler daha sonra Göktürk'leri asimile etmek, bağımsızlık olmalarını engellemek için onları kendi ordularına yerleştirmiş ve asker olarak görevlendirmiştir.
Ancak Göktürkler bağımsızlık mücadelesi için fırsat kollamış, Çin Ordusu'nda subay olarak görev yapan Kür-şad bu uğurda mücadeleye girmiştir.
13 Mayıs 639 da Çin Kralı Tai Tsung yaz sarayı Chiu-ch'eng'e geldi. Kürşat'ın uzun süredir planladığı hareket için uygun ortam oluşmuştu. Kendi gibi inanmış kırk yiğidiyle Kürşat Çin kralına suikast düzenleyip, Göktürk eserlerini serbest bırakmayı amaçlıyordu.
Topladığı 40 kişilik ordusu ile Çin Sarayı'nı basıp İmparatoru rehin almak yada öldürmek ve Göktürk esirlerini serbest bırakmak için hazırlık yapmıştır. Göktürk kağanı Kara Kağanın zindanda ölmesinin ardından harekete geçen Kürşat, yoğun sağanak yağış altında 40 savaşçı cengaveri ile beraber devasa Çin ordusuna ve Çin Sarayı'nın üzerine sefere çıkmıştır.
Kürşat ve 40 Cengaver
Savaş öncesinde Kürşat bu uğurda kimsenin geri dönmeyeceği konusunda yemin ettirmiştir.
Çinliler böyle bir saldırıyı beklememiş ve adeta şoka uğramışlardır. Üzerlerine gelen akıncılarla çarpışmışlarsa da ilk etaptai binlerce kişilik Çin'e ordusuna kafa tutan 40 yiğit Savaşı, yüzlerce Çinli'yi kılıçtan geçirerek saf dışı bırakmıştır. Ancak kalabalık orduya karşı Savaş, yoğun sağanağında eklenmesi sebebiyle, Kalenin önünde Türkler Şehit olmaya başlamıştır. Ardından Kürşat'ın emriyle Vey ırmağına doğru çekilmişlerdir. Amaçları bu ırmağı geçip Ötüken'e at sürüp mücadelelerini burada sürdürmektir.
Yoğun yağış nedeniyle geçit vermeyen Vey nehrinde Kürşad ve adamları, peşlerinden gelen binlerce Çinli ile destansı bir mücadele girişmüşler ve burada hepsi şehit düşmüştür. (19 Mayıs 639)
Kürşat'ın İsyanı Sonrası
Kürşat destanı ve yaptığı bu cesurca saldırı nedeniyle Çinliler büyük bir şaşkınlığa uğramış ve Türklerden korkmuşlardır. Kürşat'ın bu korkusuzca hareketi üzerine Çin yönetiminde Göktürkler'in Sarı Irmak güneyinde bulunmasının kendileri için oldukça tehlikeli olduğu konuşulmaya başlanmıştı. Kürşat ve 40 Yiğit, Çin'in uzun yıllar baskı ile süren Göktürk siyasetini değiştirmiştir.
Ardından Bu sebepten Çinliler Sigamful'da esir Göktürkler'in hepsinin serbest bırakmışlardır. Ayrıca İmparator Tai Tsung ülkedeki Göktürklere karşı bakış açısını değiştirmiş, komutanı olan Asina Limo'yu Kağan olarak atayarak Sarı Irmak'ın güneyinde bulunan GökTürk azınlığını toplayarak ırmağın kuzeyine geçmelerini, burada kale inşa ederek yerleşim sağlamalarını söylemiş ve ülkedeki Göktürk azınlık Sarı ırmağın kuzeyine geçerek buraya yerleşmiştir. Daha sonra ilerleyen zamanda Bilge Tonyukuk, 2. Göktürk devletini kurmuştur.
Bu olaydan var olmamış bir efsaneymiş gibi iddia edilsede yaşandığı konusunda çoğu tarihçi hemfikirdir. Çinliler bu olaydan Jiesheshuai olarak bahsetmektedir.
