Haber: Mert Osman Erman
Oxford Üniversitesi araştırmacıları tarafından yürütülen Endonezya seferinde, Attenborough'un uzun gagalı kirpinin dört adet üç saniyelik video kaydedildi.
Dikenli, tüylü ve bir gaga ile, kirpiler "canlı fosiller" olarak adlandırıldı.
Yaklaşık 200 milyon yıl önce dinozorlar Dünya'da dolaşırken ortaya çıktıkları düşünülüyor. Şimdiye kadar, bu belirli Zaglossus attenboroughi türünün varlığının tek kanıtı, yıllar önce ölmüş bir hayvanın müze örneğiydi.
"Ben çok mutlu, tüm ekip çok mutluydu," diyor Dr. James Kempton, Attenborough kirpisini kamera tuzak görüntülerinde fark ettiği anla ilgili olarak BBC Haberleri'ne. "Şaka yapmıyorum, bu, keşifimizin son gününde topladığımız son kameradan topladığımız son SD kartından kaydı."
Dr. Kempton, Sir David ile bu yeniden keşif konusunda mektuplaşmış ve bunu "büyük bir sevinçle" karşıladığını söyledi.
Oxford Üniversitesi'nden bir biyolog olan Dr. Kempton, 2.000 metre (6.561 fit) deniz seviyesinin üzerindeki sarp bir yağmur ormanı habitatı olan Cyclops Dağları'nda önceden keşfedilmemiş alanları kapsayan bir aylık keşifte çok uluslu bir ekibi yönetti.
Attenborough'un "kayıp kirpinin" yanı sıra, keşif yeni böcek ve kurbağa türleri keşfetti ve ağaç känguru ve cennet kuşlarından oluşan sağlıklı popülasyonları gözlemledi.
Ördek gaga memelileri dışında, kirpi yumurta bırakan tek memelidir. Dört kirpi türünden üçü uzun gagalıdır ve Attenborough kirpininin ve batı kirpininin kritik derecede tehlike altında olduğu kabul edilir.
Önceki Cyclops Dağları keşifleri, Attenborough kirpisinin hâlâ orada yaşadığına dair 'burun dokunuşları' gibi işaretler bulmuştu.
Ancak, dağların ulaşılamayan en uzak bölgelerine erişemediler ve varlıklarını kesin bir şekilde kanıtlayamadılar.
Bu, son 62 yıldır, Attenborough kirpisinin var olduğunu gösteren tek kanıtın Hollanda'nın doğa tarihi müzesi Naturalis'in Hazine Odası'nda yüksek güvenlik altında tutulan bir örnek olduğu anlamına geliyor.
"Oldukça düzdür," diyor Naturalis koleksiyon yöneticisi Pepijn Kamminga, bize göstermek üzere tutarken.
Bir eğitimsiz göz için, önce Hollandalı botanikçi Pieter van Royen tarafından toplandığında doldurulmamış bir kirpiye benziyor. Örnek, 1998 yılında yapılan röntgenlerde başka bir kirpi türünün genç bir bireyi olmadığını, tamamen gelişmiş ve farklı olduğunu gösterene kadar önemi anlaşılmamıştı. İşte o zaman tür, Sir David Attenborough'un adı verilmişti.
"Bu keşfedildiğinde, insanlar düşündüler ki, belki de o artık soyu tükenmiş olabilir çünkü bu tek oldu," Bay Kamminga açıklıyor. "Bu [yeniden keşif], inanılmaz haberler."
Cyclops Dağları çok dik ve keşfedilmeleri tehlikeli. Kirpinin yaşadığı en yüksek bölgelere ulaşmak için bilim insanlarının dar yosun ve ağaç köklerinin olduğu dar sırtları tırmanmaları gerekti - genellikle yağmurlu koşullar altında - her iki tarafta dik kayalıklar vardı. Dağlar iki kez tırmanış sırasında depremlerle sarsıldı.
"Her yerde kayıyorsunuz. Tırtıklı ve kesik oluyorsunuz. Etrafınızda zehirli hayvanlar
var, ölümcül yılanlar gibi ölümcül yılanlar," diyor Dr. Kempton.
"Leşler harfi harfine her yerde. Leşler sadece yere düşmekle kalmıyor, ağaçlara tırmanıyor, ağaçlardan sarkıyor ve sonra sizi ısırıp kanınızı emiyor." Bilim insanları Cyclops Dağlarının daha yüksek bölgelerine ulaştığında, bilim adamlarının yeni olduğu anlaşılan türlerle dolu olduğu açık hale geldi.
Yunan böcek uzmanı Dr. Leonidas-Romanos Davranoglou, "Benim meslektaşlarım ve ben her zaman kıkır kıkır gülüyorduk," diyor.
"Çünkü sürekli olarak, 'bu yeni, kimse bunu görmedi' ya da 'Tanrım, bunu gördüğüme inanamıyorum' diyorduk. Bu gerçekten büyük bir keşifti."
Dr. Davranoglou, seferin ilk haftasında kolu kırdı, ancak örnekler toplamak için dağlarda kaldı. Birkaç düzine "yeni böcek türü" onayladıklarını ve daha fazlasının olacağını beklediklerini söylüyorlar. Ayrıca, tamamen yeni bir ağaçta yaşayan karides türü ve daha önce bilinmeyen bir mağara sistemi buldular.
Yappenda adlı bir yerel kar amacı gütmeyen kuruluşla işbirliği yapan bir koruyucu olan Gison Morib, "Cyclops Dağları'nın zirveleri gerçekten benzersiz. Onları korunmasını istiyorum.
"Bu kutsal dağları korumalıyız. Bilmediğimiz pek çok endemik tür var."Önceki keşifler, Cyclops Dağları'ndaki kirpinin yaşadığı yerlere, onları kutsal olarak gören Papua yerlilerinin inancı yüzünden ulaşmada zorlanmıştı.
"Dağlar 'ev sahibesi' olarak adlandırılıyor," Oxford Üniversitesi'nden Madeleine Foote diyor. "Ve mülküne iyi bakmadığınız için ev sahibesini rahatsız etmek istemezsiniz."
Bu ekip, yerel köylerle yakın çalıştı ve pratikte belli yerlere gidemediklerini kabul etmek anlamına geliyordu ve sessizce geçtikleri diğer yerler anlamına geliyordu.
Attenborough kirpinin çekingenliği, yerel geleneklere göre, çözüm sağlamada rol oynamış.
İki toplum üyesi arasında anlaşmazlık olduğunda birine bir kirpi, diğerine bir marlin (bir balık) bulması emredilmiş.
"Bazı zamanlar bunu yıllar alabilir," Bayan Foote açıklıyor. "Bu toplum için anlaşmazlığı kapatıyor ve barışı simgeliyor."Dr. Kempton, kirpinin yeniden keşfinin ve diğer yeni türlerin, Cyclops Dağları'nda koruma için bir argüman oluşturacağını umduğunu söylüyor. Kritik derecede tehlike altında olmasına rağmen, Attenborough'un uzun gagalı kirpi şu anda Endonezya'da koruma altında bir tür değil. Bilim insanları, popülasyonun ne kadar büyük olduğunu veya sürdürülebilir olup olmadığını bilmiyor. "Bu kadar çok yağmur ormanının henüz keşfedilmemiş olması nedeniyle, henüz keşfetmediğimiz ne var?" diyor Dr. Kempton. "Attenborough'un uzun gagalı kirpi, korumamız gereken şeyin bir sembolüdür - onu keşfedebilmemiz için."
