Haber: Mert Osman Erman
BBC'nin keşfettiğine göre, savaşın başlangıcından bu yana neredeyse 20,000 erkek Ukrayna'yı terk etti.
Bazıları ülkeden ayrılmak için tehlikeli nehirleri yüzdü. Diğerleri sadece karanlığın örtüsü altında yürüdü.
Ukrayna makamları tarafından yakalananlar da dahil olmak üzere başka 21,113 erkek girişimde bulunmuş ancak yakalanmıştır, Kiev doğruladı.
Rusya'nın işgalinden sonra, 18-60 yaş arasındaki çoğu erkek ülkeden çıkma yasağına tabi tutuldu. Ancak BBC tarafından elde edilen veriler, her gün onlarca kişinin kaçtığını gösteriyor.
Ailelerine katılmak, yurtdışında okumak veya sadece geçimini sağlamak için kaçan birkaç erkekle konuştuk.
"Ukrayna'da ne yapmalıyım?" diyen Yevgeny adlı bir adam, "Herkes savaşçı değil... Bütün ülkeyi kapatmaya gerek yok. Herkesi Sovyetler Birliği'nde olduğu gibi bir araya getiremezsiniz." dedi.
BBC, komşu ülkeler Romanya, Moldova, Polonya, Macaristan ve Slovakya'dan illegal sınır geçişlerinin verilerini isteyerek, Şubat 2022 ile 31 Ağustos 2023 tarihleri arasında 19,740 erkeğin bu ülkelere illegal olarak geçtiğini belirledi.
Bu erkeklerin nasıl kaçtığını bilmiyoruz, ancak diğer 21,113'ünün denediği yöntemleri biliyoruz. Bunların çoğu - 14,313'ü - sınırı yürüyerek veya yüzerek geçmeye çalışıyordu ve kalan 6,800 kişi, sahte mazeretleri belirten sahtekârlıkla elde edilmiş resmi belgelere dayanıyordu; bunlar arasında uydurulmuş hastalıklar gibi.
Askerlikten muaf tutulanlar arasında sağlık sorunu olanlar, bakım sorumlulukları olanlar ve üç veya daha fazla çocuğu olan babalar bulunuyor.
Ağustos ayında, Ukrayna Devlet Başkanı Volodymyr Zelensky, ülkedeki askeri tıbbi komisyonların yaptığı "yolsuz kararlar" ı eleştirdi ve bu kararların Şubat 2022'den bu yana muafiyetlerde on kat artışa neden olduğunu söyledi. Bütün askeri seferberlikten sorumlu bölgesel yetkililerin görevden alındığını ve 30'dan fazla kişinin suçlamalarla karşı karşıya olduğunu açıkladı.
Başkanın parlamento temsilcisi Fedir Venislavskyi, sorunun ciddi olduğunu BBC'ye kabul etti. "Hükümet, bu fenomenin izole olmadığının ve yaygın olduğunun farkında. Ancak ne yazık ki vurgulamak isterim ki yolsuzluk çok dirençlidir," dedi. Ukrayna'nın yolsuzluk vakalarının minimumda tutulması için "her şeyin mümkün olduğunu" ekledi.
Bay Venislavskyi, ayrılan veya ayrılmaya çalışan erkeklerin savaş çabalarını etkilemediğini söyledi. "Ukraynalıların bağımsızlıklarını, egemenliklerini ve özgürlüklerini savunma konusundaki direncinin ve hazırlıklarının %95-99 olduğuna ikna oldum," dedi Venislavskyi. "Mobilizasyondan kaçınmaya çalışanlar %1-5 civarında. Kesinlikle Ukrayna'nın savunmasında kritik değillerdir." Radikal bir şekilde mobilizasyona uygun olanların sayısını artırmak için herhangi bir planları olmadığını belirtti.
Kaçan veya kaçmaya çalışan 40.000'den fazla erkeğin, Ukrayna'nın ordusunu yeniden tazelemek için ihtiyaç duyduğu erkeklerin önemli bir kısmını temsil edebileceği düşünülmektedir. Ağustos ayında, ABD yetkilileri Ukrayna'nın askeri ölü sayısını 70,000'e kadar tahmin etti - ancak Kiev bir rakam vermiyor.
Ülke ayrıca ordusunun büyüklüğüne dair resmi rakamları açıklamıyor. Ancak Eylül ayında yeni Savunma Bakanı Rustem Umerov, Ukrayna'nın silahlı kuvvetlerinde 800,000'den fazla kişi olduğunu söyledi.
Bazı kaçışlar dramatik olmuştur. Bir video, Moldova'ya doğru Dinyester Nehri'ni yüzerek geçen bir adamı gösteriyor, Moldovalı sınır muhafızları onu güvenliğe teşvik ediyor. Başka bir video, Tisa Nehri'ni geçmeye çalışırken boğularak kıyıya çekilen erkeklerin cesetlerini gösteriyor, bu nehir Ukrayna ile Romanya arasında. Ancak Moldova'daki bir göçmen merkezinde tanıştığımız Kievli inşaat işçisi Yevgeny, sadece bu ülkenin sınırını geçtiğini söyledi - figürlerimiz en popüler kaçış rotası olduğunu gösteriyor. Savaştan kaçanlar için sığınma talep etmek oldukça basittir.
Yevgeny, bize, kendisini Ukrayna'da tıkanmış hissettiğini söyledi - genç erkekler ve askeri deneyime sahip olanlar önce askerlik çağrısı yapılmıştı. Bu arada iyi ücretli bir iş bulmak onun için zordu, "çünkü her şey savaşa odaklı" ve "elektrik, yakıt - her şey daha pahalı hale geldi". Moldova polisi tarafından işleme konduktan sonra sığınma başvurusu yaptı - bu, suç kaydından kaçınmak için ülkeye girişten sonraki 24 saat içinde yapılması gereken bir şeydir.
