Haber: Mert Osman Erman
"Bu, daha önce görülen her şeyin çok dışında, neredeyse akıl balmaz," diyor Ulusal Kar ve Buz Veri Merkezi'nde deniz buzlarını izleyen Walter Meier.
Kararlı olmayan bir Antarktika'nın uzun vadeli sonuçları olabilir, kutup uzmanları uyarıyor.
Antarktika'nın büyük buz sahası, beyaz yüzey Güneş'in enerjisini atmosfere geri yansıtarak ve aynı zamanda altındaki ve yakınındaki suyu soğutarak gezegenin sıcaklığını düzenler.
Buzlar gezegeni soğutmadığında, Antarktika Dünya'nın buzdolabından bir ısı radyatörüne dönüşebilir, uzmanlar diyor.
Antarktika Okyanusu'nun yüzeyinde yüzen buz şu anda 17 milyon metrekare'den az ölçülmekte - bu Eylül ortalamasından 1.5 milyon metrekare'den az deniz buzunu temsil ediyor ve önceki kış rekor düşüklerinin oldukça altında.
Bu, eksik buz alanı, İngiliz Adaları'nın beş katı büyüklüğünde bir alandır. Dr. Meier, deniz buzunun önemli ölçüde toparlanacağını umut etmediğini belirtiyor.
Bilim insanları hala bu yılki düşük deniz buzuna yol açan tüm faktörleri belirlemeye çalışıyorlar, ancak Antarktika'daki trendleri incelemek tarihsel olarak zor olmuştur.
Birçok küresel sıcaklık ve okyanus sıcaklık rekorunun kırıldığı bir yıl olarak, bazı bilim insanları düşük deniz buzunun dikkate alınması gereken bir ölçü olduğunda ısrar ediyorlar.
"Ne kadar daha savunmasız olduğunu görebiliriz," diyor Antarktika yarımadasında bulunan Manitoba Üniversitesi'nden Dr. Robbie Mallet.
Zaten izolasyonla, aşırı soğukla ve güçlü rüzgarlarla başa çıkan bu yılın ince deniz buzları, ekibinin çalışmasını daha da zorlaştırdı. "Kopardığı ve üzerimizde denize doğru sürüklenebileceği bir risk var," diyor Dr. Mallet.
Deniz buzları kıtadaki kışın (Mart'tan Ekim'e kadar) oluşur ve yazın büyük ölçüde erir ve ayrıca kıyıdan çıkan kara buzlar, kara buzları ve dev buz rafları gibi büyük buz sahalarının da bulunduğu bağlantılı bir sistem parçasıdır.
Deniz buzları, kara buzunu kaplayan buzun koruyucu bir kılıfı olarak görev yapar ve okyanusun ısınmasını önler.
İngiliz Antarktika Araştırma Grubu'ndan Dr. Caroline Holmes, deniz buzunun küçülmesinin etkilerinin mevsim yazın dönüş yaparken belirgin hale gelebileceğini açıklıyor - bu, erimeye devam eden buzun durdurulamaz bir geri besleme döngüsüne yol açma potansiyeline sahip olduğu bir dönemdir.
Daha fazla deniz buzunun kaybolması, güneşi yansıtmak yerine emen karanlık okyanık alanları açığa çıkarır, bu da ısı enerjisinin suya eklenmesi anlamına gelir, bu da daha fazla buzun erimesine neden olur. Bilim insanları buna buz-albedo etkisi adını verir.
Bu, gezegene çok daha fazla ısı ekleyebilir ve Antarktika'nın küresel sıcaklıkları düzenleyici rolünü bozabilir. "Antarktika'nın bu devi uyanıyor mu?" diye soruyor Exeter Üniversitesi'nde buz bilimci Profesör Martin Siegert. Bu, dünya için "mutlak bir felaket" olurdu, diyor.
Antarktika'nın buz tabakalarına zaten olanlar, Profesör Anna Hogg, Leeds Üniversitesi'nden bir Yer bilimci, tarafından öngörülen en kötü senaryo aralığında olduğunu gösteren işaretler bulunmaktadır.
1990'lardan bu yana, Antarktika'daki kara buzun kaybı deniz seviyesinin 7.2 mm yükselmesine katkıda bulunmuştur.
Deniz seviyelerinde dahi mütevazı artışlar, kıyı topluluklarını silip süpürebilecek tehlikeli yüksek fırtına suyu oluşturabilir. Eğer büyük miktarda kara buzun erimesi başlarsa, dünya genelinde milyonlarca insan için felaket olurdu.
"Orada aşırı hava olaylarının gerçekleşebileceğini hiç düşünmezdik"
Kendi başına su ile çevrili bir kıta olarak Antarktika'nın kendi hava ve iklim sistemi vardır. 2016 yılına kadar Antarktika'nın kış deniz buzları aslında büyümekteydi. Ancak 2022 yılı Mart ayında, Doğu Antarktika'ya aşırı sıcak bir hava dalgası çarptı ve sıcaklıkları -10°C'
ye kadar ittiği bir dönemde, sıcaklıkların yaklaşık olarak -50°C olması gerekiyordu.
"Antarktika'yı 30 yıl önce çalışmaya başladığımda, orada aşırı hava olaylarının gerçekleşebileceğini hiç düşünmezdik," diyor Profesör Siegert.
Deniz buzları son yedi yılın üçünde yaz aylarında rekor minimumları kırdı, Şubat 2023 dahil.
Bazı bilim insanları, bu düşük buz rekorlarının kıtanın içinde bulunduğu koşullarda temel bir değişiklik olduğuna inanıyor - bölgeyi izole eden koşulların değişmesi.
Antarktika'nın uzaklığı ve tarihsel bilgi eksikliği, hala çok şeyin bilinmediği anlamına gelir.
Bilimsel bir üs olan Rothera'da, Dr. Mallet Defiant adlı uluslararası bir araştırma projesi için deniz buzunun kalınlığını incelemek için radar cihazlarını kullanıyor.
O ve diğer bilim insanları, kışın buzun kaybolmasının nedenlerini çözmeye çalışıyorlar.
"Bu gerçekten doğal değişkenliğin tuhaf bir ifadesi olma şansı var," diyor, yani birçok doğal faktörün bir araya gelmiş ve bölgeyi aynı anda etkileyebilir.
Bu yılın rekor sıcak okyanusları muhtemelen katkıda bulunan bir faktördür, bilim insanları öneriyor - sıcak su donmaz.
Ayrıca okyanus akıntılarında ve Antarktika'daki sıcaklıkları yönlendiren rüzgarlarda değişiklikler olmuş olabilir.
Şu anda Pasifik'te gelişen El Niño hava olayının, deniz buzunun küçülmesine ince bir şekilde katkıda bulunuyor olabileceği, ancak hala zayıf olduğu belirtiliyor.
Dr. Mallet, "endişelenmek için çok, çok iyi nedenler olduğunu" söylüyor.
"Son 40 yıldır orada olmayan Antarktika iklim değişikliği için potansiyel olarak alarma geçiren bir işaret olabilir. Ve şimdi sadece ortaya çıkıyor."
