Haber: Mert Osman Erman
İşte James Webb Uzay Teleskobu (JWST) tarafından elde edilen bu muhteşem yeni görüntü size bir ipucu verebilir.
HH212 adı verilen bu nesnenin merkezine doğru, muhtemelen 50,000 yaşından daha genç bir yıldız doğuyor.
Görüntü, Güneş benzeri yaşta olduğunda sahne muhtemelen benzer görünüyordu.
Protostarın kendisinin parlamasını aslında göremezsiniz çünkü yoğun, dönen bir gaz ve toz diski içinde gizlidir.
Gördüğünüz şey, protostarın kutup zıt yönlerine doğru fırlattığı pembe-kırmızı jetlerdir. HH212 Orion'da bulunur ve bu takımyıldızın adını taşıyan efsanevi avcının "kuşak"ını oluşturan üç parlak yıldıza yakın bir konumdadır. Dünya'dan uzaklığı yaklaşık 1,300 ışık yılıdır.
Fizik, bu dramatik gaz çıkışlarının, olgunlaşan yıldızın doğuşunu nasıl düzenlediğini göstermektedir.
"Merkezdeki gaz topu sıkıştıkça döner. Ancak çok hızlı dönerse dağılır, bu nedenle açısal momentumdan kurtulması gereken bir şey vardır," dedi Prof. Mark McCaughrean.
"Bunun jetler ve dış akımlar olduğunu düşünüyoruz. Tüm malzeme küçüldükçe manyetik alanlar bir araya çekilir ve ardından diskten gelen bazı malzemeler manyetik alanlarda yakalanır ve kutuplar boyunca dışarı fırlatılır. Bu nedenle bu yapıları bipolar olarak adlandırıyoruz," dedi.
Pembe-kırmızı renk, moleküler hidrojenin varlığını belirtir. Bu, bir araya gelmiş iki hidrojen atomudur (protostarın adındaki "HH" gibi). Şok dalgaları, bu çıkışların içinden geçiyor, onları enerjilendiriyor ve bu Webb resminde parlak bir şekilde parlamalarına neden oluyor. Bu resim büyük ölçüde 2.12 mikronluk kızılötesi dalga boyunda yakalandı (bu, protostarın adının ikinci bölümüdür).
Yukarıdaki açıklamalı resme dikkatlice bakın, sol ve sağ jetlerdeki parlaklık düğümlerini izleyin. Daha hızlı malzemenin hemen önündeki daha yavaş malzemeye çarptığı yerler olan yay şoklarını sayın.
Yapılar olağanüstü simetrik görünüyor... sadece sağda ek bir, çok dağınık bir yay şokunun olduğu görünüyor.
Aslında, diğer tarafta muhtemelen bir karşıt yay şoku bulunuyor. Bu Webb görüntüsünün daha geniş bir versiyonunda onun pembe ipuçları kesinlikle görülebilir. Sadece bu yöndeki uzaydaki gaz ve toz yoğunluğu daha az olduğu için daha az malzeme heyecanlandırır ve bu nedenle şok yapısı çok daha dağınık görünür.
Astronomlar HH212'yi 30 yıldır incelemekte ve değişimini görmek için ara sıra resimler çekmektedirler. Webb süper teleskopunun beklenen netliği, yıldız oluşumunu yönlendiren süreçlere daha derinlemesine bakabilmelerini sağlayacak.
Güzel bir özellik, tüm görüntü geçmişini bir film yapmak için bir araya getirmektir, jet yapılarındaki elementlerin zaman içinde nasıl değiştiğini görmek için. Tekrarlanan gözlemler, bu elementlerin ne hızda hareket ettiğini de ölçmenizi sağlar - 100 km/saniye ve daha fazla. HH'nin moleküler hidrojen anlamına geldiğini ima ettim ve bu güzel bir uyarlamadır. Ancak aslında Herbig-Haro'nun George Herbig ve Guillermo Haro'nun 1940'ların ve 50'lerin bu tür nesneler üzerindeki öncü çalışmalarına atfen olduğunu söylüyorlar.
Kuşkusuz JWST'nin yeteneklerinden etkilenecekler. Webb'in 6.5 m'lik ana aynası ile elde edebileceği görüntü netliği sadece değil, aynı zamanda teleskopun özel yapan, enstrümanlarının şimdi algılayabileceği renk yelpazesi de önemlidir. "Dediği gibi, bu tür şeylere bakmak için ana dalga boyu - şoklanmış moleküler hidrojeni görmek için ana dalga boyu 2.12 mikron, veya yaklaşık olarak orta görünenden dört kat daha uzundur. Ancak ilk kez, bu nesnenin bu dalga boylarında gözlem yapabildiğimiz için şimdi bu belirli nesnenin iyi bir renk görüntüsüne sahibiz ve bu, jetlerin içinde neler olduğunu anlamamıza yardımcı olacak," dedi Prof. McCaughrean.
Webb, birçok astronomi alanında dönüştürücü olması amaçlanmıştı ve Herbig-Haro nesnelerinin çalışması kesinlikle bundan faydalanmıştır.
Aşağıya bakarsanız, HH212'nin kuzeni olan HH211'i hayranlıkla izleyebilirsiniz. Bu nesne, Perseus takımyıldızında bulunur ve yine sadece binlerce yıl olarak ölçülen daha genç bir yapıdır. Güneş'imizin böyle başladığını düşünmek."
