Haber: Damla Oya Erman
Yeni bir çalışmanın lideri olan Daniel Grant, Birleşik Krallık'ın Bristol Üniversitesi'nden ve bu keşif üzerine açıklamasında, "Hubble Uzay Teleskobu gözlemlerinden WASP-17b'nin atmosferinde bulutları veya sis oluşturan küçük parçacıkların olması gerektiğini biliyorduk, ancak bunların kuvars yapısında olacağını beklemiyorduk" dedi.
WASP-17b, birçok açıdan inanılmaz bir gezegen. Sadece 7.8 milyon kilometre (4.9 milyon mil) uzaklıkta bir yıldızın etrafında sadece 3.7 günde bir dönerken, yıldızı Dünya'dan 1.300 ışık yılı uzaklıktadır. Bu yakınlık, bu güneş dışı gezegenin atmosferini o kadar sıcak kılmıştır ki, gezegenin gündüz yüzey sıcaklığı yaklaşık 1.500 derece Celsius (yaklaşık 2.700 derece Fahrenheit) yükselir. Bu sıcak atmosfer nedeniyle dünya, yaklaşık olarak 285.000 kilometre (176.892 mil) çapına genişlemiştir, bu da yaklaşık olarak Jüpiter'in çapının iki katından biraz daha azdır. Tüm bunlara rağmen, WASP-17b'nin Jüpiter'in yalnızca yaklaşık yarısı kadar kütlesi vardır. WASP-17b, bilinen "şişman" gezegenlerden biridir ve şişmiş atmosferi, James Webb Uzay Teleskobu için mükemmel bir hedef yapar.
Grant ve diğer astronomlar, JWST'nin Orta Kızılötesi Enstrümanı (MIRI) kullanarak WASP-17b'nin yıldızını keşfe çıktılar. Bu güneş dışı gezegenin yıldızına JWST'nin bakış açısından geçerken, MIRI, gezegen tarafından engellenen yıldız ışığını algıladı. Bu tür ölçümler, belirli dalga boylarının belirli atmosfer molekülleri tarafından engellendiği bir iletim spektrumu oluşturur.
Jupiter gibi WASP-17b'nin ana olarak hidrojen ve helyumdan oluştuğu görünüyordu. Ayrıca, MIRI karbon dioksit, su buharı ve 8.6 mikron dalga boyunda saf kuvars kristallerinin emilim imzasını algıladı. Bu kristaller, önceki Hubble Uzay Teleskobu gözlemleri ile birleştirildiğinde, dünyadaki kuvars gibi sivri, altıgen prizmalar şeklinde olduğu tahmin edilmektedir, ancak sadece 10 nanometre boyutundadır.
Kuvars, silikatın bir türüdür ve silikatlar silika ve oksijenle zenginleşmiş minerallerdir. Silikatlar oldukça yaygındır ve güneş sistemindeki tüm kayalık cisimler onlardan oluşur. Silikatlar daha önce sıcak Jüpiter gezegenlerinin atmosferlerinde tespit edilmiştir, ancak bu durumda daha karmaşık, magnezyum açısından zengin olivin ve piroksen kristalleri bulunmuştur.
Daha fazla açıklama yapmak gerekirse, kuvars kristallerinin bir gezegen atmosferinde nasıl ortaya çıktığını Grant şu şekilde açıkladı: "WASP-17b son derece sıcak... ve kuvars kristallerinin atmosferde oluştuğu yerdeki basınç, Dünya yüzeyinde deneyimlediğimiz basınca göre sadece yaklaşık binde biridir. Bu koşullarda katı kristaller gazdan doğrudan oluşabilir, önce bir sıvı aşamadan geçmeden."
Bu önemli keşif, gezegenlerin atmosferlerindeki bileşenlerin daha iyi anlaşılmasına ve gezegenlerin oluşumuyla evrimi hakkında daha fazla bilgi edinilmesine yardımcı olabilir. James Webb Uzay Teleskobu, gökyüzündeki gizemleri çözmeye devam ediyor.
