Haber: Damla Oya Erman
Sadece tektonik levhaların yatay hareketi ile değil, aynı zamanda dikey olarak da. Ve özellikle New York Şehri, batıyor. (Hayır, bu, son sel felaketinin neden olduğu selden kaynaklanmıyor; son sel felaketi West Village sokaklarında yüzme ve Franklin D. Roosevelt otoyolunda sıkışmış arabalar gördü, ancak bu durumun nedeni değil).
2016 ile 2023 arasında, NASA'nın Jet İtki Laboratuvarı (JPL) araştırmacıları, New York Şehri'nin altındaki toprağı 3D haritalandırmak için uzay tabanlı bir yöntem olan interferometrik sentetik açıklıklı radar (InSAR) kullanarak dikey toprak hareketini ölçtüler. Bu dönemde, bölge yılda ortalama 0.06 inç (1.6 milimetre) batmış.
Genel olarak, New York'un altındaki bazı topraklar doğal olarak batıyor. 24 bin yıl önce, bir buz tabakası New England'ı kapladı ve bu muazzam ağırlık altında toprak, bir bowling topunun ağırlığı altında bastırılan bir yatak gibi çöktü. Bu süreçte, buz tabakasının çevresindeki bölgeler bunlar arasında New York Şehri de bulunuyor,hafifçe yukarı doğru hareket etti. Şimdi buz eridiğine göre, toprak normal seviyelerine dönüş yaparak bu süreci tersine çeviriyor. Şehir için bu, toprağın batması anlamına geliyor.
Ancak ekip araştırması, New York'un aşağı yönlü seyrine dair yeni bulgular ortaya koydu ve bunun bazı nedenlerinin doğal olmadığını gösterdi. İnsan faaliyetleri ile ilişkilendirilen nedenlerden bazıları da var. Araştırmanın başyazarı olan JPL'den doktora sonrası araştırmacı Brett Buzzanga, "New York Şehri çevresindeki dikey toprak hareketinin bu kadar ayrıntılı bir haritasını oluşturduk ki daha önce fark edilmemiş detaylar ortaya çıkıyor," dedi.
Örneğin, Queens bölgesinde, LaGuardia Havalimanı'nın 13/31 pisti ve her yıl ABD Açık Tenis Turnuvası'nın düzenlendiği Arthur Ashe Stadyumu'nda ortalamanın üzerinde bir hızda batma yaşanıyor. Bunun nedeni, bu alanların çöplükler üzerine inşa edilmiş olması. Governors Island ve Rikers Island gibi alanlar da çöplüklerle ilişkilendirilen batma bölgeleri olarak öne çıkıyor.
Ayrıca, toprağın yükseldiği bölgeleri (bu harekete yükselme denir) de keşfettiler. East Williamsburg, Brooklyn'de toprak yılda yaklaşık 0.06 inç (1.6 milimetre) yukarı doğru hareket ediyor. Ve Woodside, Queens'deki toprak 2016 ile 2019 arasında yılda 0.27 inç (6.9 milimetre) yükseldi, ancak bu hareket şu anda istikrar kazanmış durumda. Araştırmanın ortak yazarı Rutgers Üniversitesi'nden Robert Kopp'a göre, yeraltı suyu çekme ve enjeksiyon kuyuları bu kısa vadeli yükselmenin bir faktörü olabilir.
Kopp, "Yüksek çözünürlüklü InSAR'ı kullanarak bu tür nispeten kısa ömürlü çevresel değişiklikleri ölçme potansiyeli beni etkiliyor," dedi. Woodside konusundaki daha fazla inceleme gerektiğini belirtti.
Gelecekteki çalışmalar, yüzey değişikliğini dünya genelinde incelemeye devam edecek ve gelecek yıl fırlatılacak olan NASA-Hindistan Uzay Araştırma Organizasyonu Sentetik Açıklıklı Radar (NISAR) görevini içerecek. Deniz seviyesinin dünya genelinde yükselmesiyle bu veriler planlama için son derece değerli olabilir.
