Haber: Damla Oya Erman
Bitki uzmanı ve genetikçi Anupama Hingane, Avusturya'nın Seibersdorf kentindeki FAO/IAEA Genetik Laboratuvarı'nda yetiştirilen bir sorgum bitkisini inceliyor.
Bu sorgum tohumları (bir tür tahıl) Uluslararası Uzay İstasyonu'nda (ISS) yaklaşık beş ay geçirdikten sonra Nisan 2023'te Dünya'ya geri döndü.
Toprağa dönüşlerinde, Dünya'da iklime daha dayanıklı bitkiler yaratmaya yardımcı olabilecek mutasyonlar sonucu ortaya çıkan olumlu özellikleri belirlemek için taranacaklar. Bilim insanları uzun yıllardır tohumların uzay sonrası etkilerini araştırıyor.
2000'li yıllarda Japon Uzay Ajansı, Space Seed deneyinin bir parçası olarak bir dizi tohumu ISS'ye gönderdi. 2009'da ISS'deki Kibo laboratuvarında yetişen kress ailesine ait Arabidopsis thaliana görülmektedir.
2018 yılında Avrupa Uzay Ajansı astronotu Alexander Gerst, ISS'de "Earth Guardian" tohumlarıyla birlikte görülüyor. Bu deney, öğrencilere biyoçeşitliliğin önemini öğretmeyi amaçlamaktaydı. Dünyaya dönüşlerinden sonra, yabani çiçek tohumları Almanya'daki okullara dağıtıldı, burada düzenli tohumlardan yetiştirilen bitkilerle gelişimleri karşılaştırıldı.
Tohumlar üzerinde yapılan araştırmaların yanı sıra astronotlar, uzun süreli uzay görevlerinde insanları beslemek amacıyla onları uzayda tarım ürünleri yetiştirmekte kullanmaktadır. NASA'nın astronotu Kayla Barron, ISS'de bir uzay tarım deneyi üzerinde çalışıyor.
ISS'deki astronotlar, yapay ışıklar kullanarak kapalı kameralarda besleyici zemin içinde yeşil yapraklı bitkilerin küçük mahsullerini yetiştirmeyi başarmışlardı. Amerikalı astronot Jessica Meir, sıfır yerçekiminde yetiştirilen bitkilerden yaprakları kesiyor.
2021 yılında, astronotlar uzayda yetiştirilen bir tarlada en çok kişiye besin sağlayan bitki deneyi rekorunu kırdılar. Dört biber bitkisi ISS'de 137 gün boyunca yetiştirildi - ISS tarihindeki en uzun bitki deneyi - ve mürettebat üyelerine 26 biber sunuldu.
Astronotlar ISS'de sadece sebzeleri yetiştirmiyorlar, Scott Kelly uzun süreli uzay görevlerinde yenilebilir bitkilerin yetiştirilmesini araştıran bir çalışma kapsamında uzayda yetiştirilen zinya çiçeklerini hasat ediyor.
