BİTLİS'te geçen yıl eylül ayında başlanan, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'nın yürüttüğü 'Dere Üstü Islah Projesi'ndeki 10 tarihi köprüyü gün yüzüne çıkarma çalışmaları devam ediyor. Bitlis Valisi Oktay Çağatay, "Ortaya çıkan köprülerin tamamı yaya köprüsü olarak kullanılacak. Bunlar tarihi köprüler, üzerinden araç geçmeyecek. 2 yeni köprü yaparak araç geçişini sağlayacağız" dedi. 

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın başbakanlık yaptığı 2008'de Bitlis'i ziyareti sırasında gündeme gelen, uzun bir çalışma sonrası hayata geçirilen 'Dere Üstü Islah Projesi' kapsamında, kent merkezindeki yıkım çalışmalarına 29 Eylül 2019'da başlandı. İlk olarak, mülkiyeti İl Özel İdaresi'ne ait, halk arasında 'Hanedan Otel' olarak bilinen, içinde 1 otel ve 39 iş yeriyle bazı resmi kurumların bulunduğu 5 katlı bina yıkıldı. Geçen zamanda 700 iş yeri ve binanın yıkımı da gerçekleştirildi. Enkaz kaldırma çalışmaları sonrasında, binaların arkasında kaldığı için görünmeyen Bitlis Kalesi ve 16'ncı yüzyılda yapılan Paşa Hamamı yeniden görünür hale geldi. Yıkım çalışmaları sırasında binaların ve iş yerlerinin altında kalan 10 tarihi köprü ise gün yüzüne çıktı.

KIŞ AYLARINA GİRMEDEN KULLANIMA AÇILACAK

Köprüler için restorasyon çalışmalarına geçen yıl eylül ayında başlandı. 2 ayrı yüklenici firma tarafından yapılan çalışmalarının yıl sonuna kadar tamamlanması hedefleniyor. Bitlis Valisi Oktay Çağatay, 1500'lü yıllarda yapılan köprülerin orijinal hallerine kavuşacaklarını söyledi. Tarihi köprülerin araç trafiğine kapalı olacağını belirten Vali Çağatay, "Dere üstü ıslah projesinde, 10 tarihi köprü gün yüzüne çıktı. 1500'lü yıllarda yapılan köprülerin restorasyon çalışmaları başladı. Çok güzel bir çalışma oluyor. Bizler yıl içerisinde bütün köprülerimizin restorasyon çalışmasını bitireceğiz. Ortaya çıkan köprülerin tamamı yaya köprüsü olarak kullanılacak. Bunlar tarihi köprüler, üzerinden araç geçmeyecek. 2 yeni köprü yaparak araç geçişini sağlayacağız. Onları da tarihi doku ile uyumlu hale getireceğiz. Kış aylarına girmeden bizler köprülerimizi bitirmiş, vatandaşlarımızın kullanımına açmış olacağız" diye konuştu.

'BİTLİS'İN TARİHİ DOKUSU KAYBOLDU'

Bitlis Eren Üniversitesi (BEÜ) Fen Edebiyat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Demirtaş ise bu kadar çok köprünün yapılmasının o dönemdeki ticari ve sosyal hayatın canlılığından kaynaklandığını belirterek, şunları kaydetti:

"Bitlis’in tarih dokusu ortaya çıkıyor. Ayrıca Bitlis, tarihten bu yana medeniyet şehri vasfı ve medreseler şehir olarak bilinir. Ticaret şehri olarak da ön plana çıkıyor. Kaynaklardan edindiğimiz bilgilere göre Bitlis Deresi'nin tamamında 24 tane köprü mevcut. Hatta bir dönem 28 köprüden söz eden kaynaklar da var. Zaman içerisinde bu köprülerin sayısında bir azalma olmuş. Azalma ile beraber tahribat meydana gelmiş. Cumhuriyetin ilk yıllarından itibaren bu süreç devam etmiş. Daha sonra da dere üstüne imar izni verilmiş. Ardından da dere üstüne çok katlı binalar inşa edilmiş. Bu durum, hem köprülerin binaların altında kalması sonucunu doğurmuş hem de Bitlis’in tarihi dokusunun kaybolmasına neden olmuş. Bunun bir sonucu olarak Bitlis’in kalesi, Ulu Camisi tarihi yapıları neredeyse binaların arkasında kalmış."

YAPILAR YIKILDI, TARİH ORTAYA ÇIKTI

Bitlis'in tarihi dokusunun yeniden ortaya çıktığını da ifade eden Demirtaş, "Yapılan proje sayesinde Bitlis Deresi'nin üzeri açıldı. Betonarme yapılar yıkıldı. Böylelikle Bitlis’in tarihi dokusu belli oranda gün ışığına çıktı. Aynı zamanda dere üzerindeki köprülerin de ortaya çıkması çok güzel bir sonuç doğurdu. Bu köprülerden 2 tanesi ile ilgili bir çalışma yapılmamış. Çünkü zaten onlar görünür durumdaydı. Diğer 8 köprü ile ilgili bir çalışma yapıldı. Bu köprüler aslına uygun bir şekilde restore edildikten sonra bu köprülerin tarihteki misyonlarını daha iyi anlayacağız. Restorasyon çalışmaları tamamlanıp proje hayata geçirildikten sonra derenin kenarında bir ıslah çalışması da yapılacak. Şu anda dere kenarında buluna Paşa Hamamı'nın restorasyon çalışmaları da bitmek üzeredir. Bütün bunlar sona erdikten sonra Bitlis o eski görkemli, güzel ve tarihi yapısına bir kez daha kavuşacaktır" ifadelerini kullandı.