Haber: Damla Oya Erman
Judean Dağları'nın eteklerinde, Şefela bölgesinin sınırında bulunan Tel Gezer, M.Ö. 4. binyılın sonlarına doğru büyük mağaraların kayaya oyularak konut olarak kullanılmasıyla ilk kez yerleşildi.
M.Ö. 2. binyılın ilk yarısında büyük bir yerleşim faaliyeti başladı ve bu dönemde güçlü bir Kenan şehri inşa edildi. Şehir, devasa taş duvarlar ve kulelerle çevrili, önemli bir dini merkeze dönüştü. Bu dönemde "massebot" olarak adlandırılan belirgin duran taşlar, altar tarzı bir yapı ve muhtemel törenlerde kullanılan büyük bir taş lavabo ile birlikte yer alıyordu.
Şehir, Mısır firavunu III. Thutmose'un (M.Ö. 1479-1425) önderliğindeki askeri seferin ardından çıkan bir yangınla tahrip oldu. Thutmose'un tapınağındaki fethedilmiş bölgeleri listeleyen bir yazı, şehrin en eski belgelenmiş adına dayanmaktadır.
Tel Gezer, Roma dönemine kadar stratejik bir öneme sahip oldu. Eski kıyı ticaret yolunun kesişim noktasında bulunan bu alan, Mısır'ı Suriye, Anadolu ve Mezopotamya'ya bağlayan antik ticaret yolunun yanı sıra Kudüs ve Jeriko'ya giden yolların da kavşak noktasında bulunması nedeniyle büyük bir öneme sahipti.
PLOS ONE dergisinde yayınlanan yeni bir araştırmaya göre, arkeologlar radyokarbon tarihlemesini kullanarak Tel Gezer'in her bir evresinin arkeolojik buluntularının yazılı kaynaklardaki tarihi olaylarla ne kadar örtüştüğünü incelediler.
Avusturya Arkeoloji Enstitüsü'nden arkeolog Lyndelle Webster, "Çalışmamız kapsamında Gezer'in farklı yerleşim ve tahrip katmanlarından kavrulmuş tohumlardan 75'ten fazla ölçüm yaptık. Geç Tunç Çağı ve Demir Çağı tabakalarından elde edilen 35 ölçüm, M.Ö. 13 ila 9. yüzyıllara tarihlenmektedir. Bu, Gezer'in tarihini ilk kez sabit bir zaman çizelgesine yerleştirmemize olanak tanır" dedi.
Sonuçlar, M.Ö. 1200 civarında şehirde bir yıkım dönemi yaşandığını ve bu durumun Mısır firavunu Merenptah'ın muhtemel fetih kampanyası veya bölgesel güçler arasındaki ekonomik çöküşle bağlantılı olabileceğini göstermektedir.
Ayrıca, çalışma, Tel Gezer çevresini etkilediği düşünülen "Filistin" kültürünün tarihlemesine katkıda bulunmaktadır. Araştırmacılara göre, "Başka bir tartışma, Tel Gezer'deki anıtsal umumi mimariye ve merkezi yönetimine geçişle ilgili. Bu değişiklik artık 9. yüzyıl değil, ilk olarak M.Ö. 10. yüzyılın ilk yarısına tarihlendirilebilir."
