Peygamberimizin vefatından sonra iş başına gelen Dört Halife, Emeviler, Abbasiler, Osmanlılar zamanında Askeri fetihler yanında ilmî fetihler de vardı.
Özellikle Endülüs Emevileri devrinde; Tıp, matematik, cebir, astronomi ve mimari alanlarda o güne kadar görülmemiş bir ilim ve medeniyet alanı sergilenmiştir.
Harun Reşit zamanında, Bağdat'ta çok sayıda şair, hukukçu, doktor, müzisyen ve sanatkar toplanmıştı…
Me'mun zamanında Bağdat'ta bir "İlimler Akademisi" ve bir "Fen Üniversitesi", "Rasathaneler" kurulmuş, doktorlar, hâkimler, şairler, müzisyenler, matematikçiler, astronomlar himaye görmüştü.
Bu üniversite ve akademilerin kurulmasından sonra İslam Dünyası'nda ilmi çalışmalar canlanmıştır.
İznik, Bursa, Edirne, İstanbul Türklerin ilim merkezi olmuştur.
İbni Sina'lar, Uluğ Bey'ler, Piri Reisler yetiştiren Müslüman Türk tarihi medeniyet dünyasında yerini almıştır.
Öyle ki, ilk dispanserleri, ilk eczaneleri Müslümanlar açmıştır.
"O" "sıfır" rakamını, cebir ilmini bulanlar Müslümanlar olmuştur.
Osmanlı İmparatorluğunda pek çok bilim adamı yetişmiştir:
Ahmed-i ; Destan-ı Tevah-i Ali Osman isimli bir eser yazmıştır.
Kâşifi; Gazaname-i Rum,
Enveri; Dusturname,
Âşık paşazade Tevarih-i Ali Osman,
Hoca Sadettin; Tacut-Tevarih,
…Ve Katip Çelebi Fezleke, Takvimü't Tarih, Cihannuma ( Genel Dünya Coğrafyası) ’ nı yazmışlardır.
Ayrıca; 18. Yüzyılda resmi devlet tarihçiliği kurulmuştur.
İlk resmi tarihçi Naima'dır. Naima adlı bir eseri vardır.
Resmi devlet Tarihçilerine Vakanüvis denilir.
Osmanlılar döneminde yetişen Bilim Adamları özetle şunlardı:
1- Kadı Zade-i Rum: Astronomi – Matematik dalında…
2- Molla Fenari : Osmanlının ilk Şeyhülislamı…Matematik, Astronomi, Mantık ve dini bilimler alanlarında önemli çalışmalar yapmıştır.
3- Akşemsettin : Din ve pozitif bilimlerde uzmandır. Fatih Sultan Mehmet'in hocalığını yapmıştı.
4- Ali Kuşçu : Uluğ Bey'in öğrencisi, matematikçi Fatih döneminde yetişmişti. Eseri: Fethiye'dir.
5- Seydi Ali Reis : Portekizleri Hint Deniz seferinde yenmiştir. Dönemin ünlü Coğrafyacısıdır. Ünlü Türk denizcisidir.
Mirat- Matematik en ünlü eseri olmakla memleketin aynası anlamına da gelir. Mühit adlı eseri de bulunmaktadır.
6- Piri Reis : Ünlü Türk Denizcisi ve Coğrafyacısıdır. Kitab-ı bahriye en ünlü eseridir. Dünya haritası da önemli eserlerinden biridir.
7- Evliya Çelebi : En ünlü eseri Seyahatname' dir. Seyyah adlı bir eseri de bulunmaktadır.
8- Matrakçı Nasuh : Geometri Tarih ve Coğrafya üzerine eserler vermiştir.
Osmanlının en ünlü minyatür sanatçılarındandır. Kişisel beceri olarak siyah, ressamlık ve hattat dallarında kendisini geliştirmiştir.
Coğrafya alanında;
Yazıcızade Ahmet : Acaibu'mahlukat isimli eseriyle…
Piri Reis : Kitab-ül Bahriye, Miratul Memalik, Miratul Kainat adlı eseriyle…
Seydi Ali Reis : Muhit Adlı eseriyle meşhur olmuşlardı.
Takiyüddin Mehmet: Astroloji ile ilgilenmiş, İstanbul' da ilk rasathaneyi kurmuştur.
Evliya Çelebi : Seyahatname, Cihannüma, Mizanul Hak isimli eserleriyle meşhur olmuştu..
Katip Çelebi : İlk roket örneğini icat ederek uçmayı başarmıştır.
H. Ahmet Çelebi : Galata Kulesinin tepesinden atlayıp uçarak boğazın karşı yakasına geçmiştir.
Matematik ve Astronomi alanında Ali Kuşçu Dönemin Matematik okulunun açılmasında etkili olmuştur.
Ali bin Hibetullah; İlmi hesap adında bir eser yazarak bu konuda öncüdür.
Takiyuddin Mehmet ; III. Murat döneminde İstanbuldaki İlk rasathaneyi açmıştır.
İshak Efendi; Mecmua Riyaziya adlı bir eser yayınlamıştır.
Tıp Alanında ise; Mumin Bin Mukbil : Zahire-i Muradiye…Sabuncuoğlu Şerafettin : Cerahname-i İlhan…Ömer Şifai : Miracul Şifa adlı eserlerin sahibidir.
Osmanlı Devleti klasik dönemde her alanda olduğu gibi bilim ve teknoloji alanında da çağdaş olan Avrupalı devletlerden daha üstündü.
Bu üstünlüğü 17. YY'a kadar devam etmiştir.
Osmanlı Devleti'nde medreselerde İslami bilimler ile pozitif bilimleri bir arada okutuluyordu.
Osmanlı Devleti'nde bu iki alanda da çok önemli bilginler yetişmiştir.
Osmanlılar döneminde yetişen bilim adamlarının başka görevleri de vardı.
Şöyle ki
1 - Kadızade-i Rumi: Astronomi ve Matematik alanında çalışmalar yapmıştır. Ali kuşçu Kadızade-i Rumi'nin öğrencisidir.
2 - Molla Fenari: İlk şeyhülislamdır. Matematik, Astronomi, Mantık ve dini bilimler alanlarında önemli çalışmalar yapmıştır.
3 - Ali Kuşçu: Matematik ve Astronomi bilginidir. Semerkantta doğan Ali KUŞÇU, gözlem evinde müdürlük de yapmıştır. Fatih Sultan Mehmet'in daveti ile İstanbul'a gelerek Ayasofya Medreselerinde matematik ve astronomi dersleri vermiştir. Risale fi'l Fethiye (Fetih Risalesi ), Risale-hisap, (Matematik risalesi), Risale fi'l Hey'e (asronomi risalesi) önemli eserlerindendir.
4 - Piri Reis: Ünlü Türk denizcisi ve coğrafya uzmanıdır. Denizcilik kitabı olan KİTAB-BAHRİYE adlı eseri ve çizdiği dünya haritaları ile bilinen Piri reis Osmanlı donanmasında da komutanlık görevi almıştır. Hint denizi seferlerini de yöneterek Portekizler ile bu seferlerde savaşmıştır. 1554 Yılında donanmayı Basra körfezinde bırakıp döndüğü için idam edildi.
5 - Seydi Ali Reis: Ünlü Türk denizcisi Osmanlı donanmasında komutanlık görevi almış, bu görev süresinde Portekizlileri mağlup ettiği, yoğun fırtına sebebiyle de Hindistana sürüklendiği bilinmektedir. Yaya olarak İstanbul' a dönerken ki gözlemlerini Mir'at'ül Memalik (Memleketlerin Aynası) adlı eserinde toplamıştır.
6 - Evliye Çelebi :IV. Murat döneminde devlet hizmetine giren Evliye Çelebi elli yıl boyunca Anadolu, Rumeli, Mısır,Kırım, Hicaz, Irak, Suriye, Arnavutluk, Bosna- Hersek, Eflak-Boğdan,Belgrat,Azerbaycan gibi Osmanlı toprakları ile komşu ülkeleri gezmiştir. Gözlemlerini 10 ciltten oluşan Seyahatname Adlı eserinde toplamıştır.
7 - Kemal Paşazade: Tarih alanında yaptığı çalışmaları ile bilinen Osmanlı Şeyhülislamıdır. Tevarih-i Ali Osman en önemli eseridir.
…Ve Osmanlı Devletinde;
Sinan Paşa: Matematik…
Takiyüddin: Astronomi…
Altunizade: Tıp Cerrah…
Mehmet Paşa: Tıp…
Aşık Paşazade; Tarih alanında yetişen bilim adamlarıdır.
Müslümanlığın bu farz emrine ve İslam tarihindeki eşsiz medeniyet atılımına rağmen, Müslümanlar sonraki devirlerde bu mirasa sahip çıkamamışlardır.
Fen bilimlerindeki bu gerileme din ilminde de görülmüştür.
Şimdi bize düşen, kendi öz kültürümüzü ilmi metotlarla yeniden araştırmak, "Eşyanın hakikatini öğrenme" mecburiyetini belirten Hadis'e uyarak maddenin analiz ve sentezine yönelmek, bilinmeyeni bulmaya çalışmak, ilim ve teknikte ileri ülkelerin ilmi seviyelerine yetişmek onları tenkit ve tahlil edebilecek seviyeye ulaşmaktır.
Çünkü İslamiyet, ilim öğrenmeyi, ilmi çalışma ve araştırmaları FARZ saymıştır.
Hoşça kalınız.