Dünyanın en yaygın organizması olan mantarların 150 bin türü olduğu tahmin edilmektedir. Bunların yalnızca %10’nu bilim tarafından keşfedilmiştir. Rapor edilen yenilebilir ve tıbbi mantar türlerinin yaklaşık 3000 olduğu bildirilmektedir.
Mantarlar neredeyse dünyanın her yerinde yetişmektedir. Ancak belirli türleri kendine spesifik ortamlarda (rakım, yağış, sıcaklık, nem, toprak bileşimi, mikro iklim koşulları ve bitki çeşitliliği) varlığını sürdürebilmekte ve bulundukları ortam koşullarına göre bünyelerinde farklı miktar ve özelliklerde bileşimler bulundurmaktadırlar. Günümüzde mantarlar, tarım, tıp, ilaç endüstrisinden gıda endüstrisine kadar birçok alanda kullanılmaktadır. İçerikleri nedeniyle tarih boyunca doğal ilaç olarak kabul edilmişlerdir. Ayrıca biyogübre olarak da kullanılırlar. Ekosistem açısında da organik ve inorganik dönüşüm ve element döngüsünde, kaya ve mineral dönüşümleri, biyolojik ayrışma, mantar kil etkileşimleri, metal mantar etkileşimleri ve mikojenik mineral oluşumu açısından önemli rolleri bulunmaktadır. Bu özellikleri sayesinde mantarlar ölü bitki ve hayvansal atıkların içeriğinin geri dönüşümünü sağlayarak doğada ölü organik madde birikimini önlemesi ve endüstriyel atıkların biyoremediasyonunu (bir çevre kirleticisinin mikroorganizmalar yardımıyla uzaklaştırılması işlemi) sağlamaktadırlar. Yabani mantarların diyet ve fermente içeceklerde kullanımının ilk Çin’de milattan 1-2 yüzyıl önce olduğu ifade edilmektedir. Alplerde bulunan 5300 yıllık iyi korunmuş mumya Ötzi Iceman mantarların ilaç olarak kullanıldığını gösteren önemli bir veri sunmaktadır. Bir savaşçı olduğu ifade edilen Ötzi Iceman’ın yanında iki tür mantar taşıdığı belirlenmiştir. Bunlardan biri ateş yakmak için ve muhtemelen yaraları iyileştirmek için kullanılan kav mantarı (Fomes fomentarius), diğeri ise bugün parazitleri öldürdüğü bilinen ve huş ağacının gövdesinde yetişen (huş ağacı poliporu) tıbbi bir mantar türü olan Huş mantarıdır (Piptoporus betulinus). Haftaya mantarların besin değeri ile ilgili bilgileri paylaşmak üzere sağlıklı mutlu haftalar diler, saygılarımı sunarım.
Referanslar Ghorai, S., Banik, S. P., Verma, D., Chowdhury, S., Mukherjee, S. ve Khowala, S. (2019). Fungal biotechnology in food and feed processing. Comprehensive Biotechnology (Third Edit., C. 3). Elsevier. doi:10.1016/B978-0-444-64046-8.00189-0 Kavčič, A., Mikuš, K., Debeljak, M., Teun van Elteren, J., Arčon, I., Kodre, A., … Vogel-Mikuš, K. (2019). Localization, ligand environment, bioavailability and toxicity of mercury in Boletus spp. and Scutiger pes-caprae mushrooms. Ecotoxicology and Environmental Safety, 184(July), 109623. doi:10.1016/j.ecoenv.2019.109623 Niksic, M., Klaus, A. ve Argyropoulos, D. (2016). Safety of Foods Based on Mushrooms. Regulating Safety of Traditional and Ethnic Foods. Elsevier Inc. doi:10.1016/B978-0-12-800605-4.00022-0 Yadav, D. ve Negi, P. S. (2021). Bioactive components of mushrooms: Processing effects and health benefits. Food Research International, 148(July), 110599. doi:10.1016/j.foodres.2021.110599
