Kıymetli okuyucularım, bu haftaki yazımda günlük hayatımızda sıkça karşılaştığımız ve biz hukukçulara çokça so
Kıymetli okuyucularım, bu haftaki yazımda günlük hayatımızda sıkça karşılaştığımız ve biz hukukçulara çokça sorulan vasiyetname konusunu ele alacağım. Vasiyetname hakkında bilinmeyen ve merak edilen noktaları sizlere kısaca açıklamaya çalışacağım.
Bilindiği üzere, hukukumuzda ölenin malvarlığı ölüm sonrası tereke adını alır ve kanuni mirasçılarına intikal eder. Kanuni mirasçıların bazıları saklı pay sahibidir ve miras bırakan (muris) sağken yapacağı ölüme bağlı tasarruflarında saklı paylı mirasçıların saklı paylarını ihlal edecek şekilde hareket edemez. Yani, muris terekenin üzerinde sınırsız bir tasarruf yetkisine sahip değildir. Bu çerçevede muris, sağken düzenleyeceği vasiyetnamede de ancak söz konusu saklı paylara dokunmayacak şekilde tasarrufta bulunabilir.
Anayasada Miras Hakkı
Miras hakkı, Anayasamızda güvence altına alınmıştır. Bu husus, Anayasa’nın 35. maddesinde “Herkes mülkiyet ve miras hakkına sahiptir.” şeklinde ifade edilmiştir. Vasiyetname, yürürlükteki Medeni Kanunumuza (MK) göre, resmî şekilde veya miras bırakanın el yazısı ile ya da sözlü olarak yapılabilir (MK.’nun 531). Genel olarak resmî ve el yazılı olanlara vasiyetname, sözlü olanlara ise vasiyet denmektedir. Biz bu yazıda resmî vasiyetnameyi inceleyeceğiz.
Murisin Fiil Ehliyeti Olmalıdır
Vasiyetname yapabilmek için mümeyyiz olmak ve on beş (15) yaşını bitirmiş olmak gerekir. Burada dikkat edilecek husus reşit (ergin) olma şartının aranmamış olmasıdır. Kanuna göre (MK 502) 15 yaşını bitirmiş olmak yeterli görülmüştür. Mümeyyiz olma noktasında vasiyetçinin ehil olduğunu gösteren rapor almak gereklidir. Bunun için düzenleme öncesinde doktordan akıl sağlığının yerinde olduğuna dair rapor alınmalıdır. Bu rapor aile hekiminden alınabilir. Murisin fiil ehliyetine sahip olup olmadığı vasiyetnamenin düzenlendiği tarih itibariyle belirlenir.
Vasiyetnamenin Düzenlenmesi
Resmi vasiyetname, resmi memur tarafından düzenlenir. Bu memurlar noter, Sulh Hukuk Mahkemesi hâkimi veya kanunda kendisine yetki verilmiş diğer bir görevli olabilir. İki tanığın huzurunda düzenlenir. Vasiyetname kişiye sıkı sıkıya bağlı bir hak olduğundan, küçük ya da kısıtlının yasal temsilcisi tarafından yapılamaz. Vekil aracılığı ile de vasiyetname yapılamaz. Resmî memur tarafından hazırlanan vasiyetname muris tarafından bizzat okunduktan sonra imzalanır. Bu noktada murisin parmak izi imza yerine geçmez.
Vasiyetnamenin Yorumlanması
Miras bırakanın son arzularının isteğine uygun gerçekleştirilebilmesi için yorum, vasiyetnameyi ayakta tutacak şekilde yapılmalıdır. Vasiyetname yorumlanırken önemli olan vasiyetçinin son arzularını ortaya çıkarmaktır. Yorum sırasında vasiyetnamenin tümünden çıkan anlam ve murisin amacı göz önünde tutularak, vasiyetçinin son arzularının gerçekleşmesine özen gösterilmelidir.
Vasiyetnamenin Açılması ve İlgili Davalar
Kanuna göre vasiyetname, murisin ikametgâhındaki Sulh Hukuk Mahkemesi hâkimi tarafından açılır ve mirasçılara okunur ve tebliğ edilir. Medeni Kanun’un 559.maddesine göre, vasiyetnamenin iptali davası açma hakkı ilgili mirasçının söz konusu tasarrufu, iptal sebebini ve kendisinin hak sahibi olduğunu öğrendiği tarihten itibaren 1 yıllık hak düşürücü süreye tabidir. Kanunda (MK 557) murisin ehliyetsizliği, vasiyetnamenin yanılma, aldatma, korkutma veya zorlama sonucunda yapılmış olması, tasarrufun içeriğinin bağlandığı koşullar veya yüklemelerin hukuka veya ahlaka aykırı olması ve tasarrufun kanunda öngörülen şekillere uyulmadan yapılmış olması hâlleri, vasiyetnamenin iptali sebepleri olarak sınırlı şekilde sayılmıştır. Bunların dışında kalan durumlara dayanılarak ölüme bağlı tasarrufun iptali istenilemez. Şartları varsa tenkis talebine konu edilebilir. Dava, miras bırakanın son yerleşim yerindeki Asliye Hukuk Mahkemesinde açılır.
