Kıymetli okuyucularım; bugün sizlere son günlerde medyada bir hayli tartışma konusu olan ve hukukçuları ikiye bölen evci
Kıymetli okuyucularım; bugün sizlere son günlerde medyada bir hayli tartışma konusu olan ve hukukçuları ikiye bölen evcil hayvanların haczedilip edilemeyeceği hususu hakkında açıklayıcı bilgiler vereceğim. Geçtiğimiz hafta evcil kedi ve köpeklerin haczedildiği haberleri gazetelerde fotoğraflarıyla birlikte çıkınca tartışma tekrar alevlendi. Esasen bu hususta 2004 sayılı İcra İflas Kanunu’nda kesin bir hüküm olmayıp konuyla ilgili düzenleme 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu’nda yapıldığı için konu hukukçular arasında tartışmalıdır ve icra dairelerinin uygulamaları farklılık arz etmektedir.
Hayvanları Koruma Kanunu’ndaki Düzenleme
Hukukumuzda borç ve alacak ilişkileri ile ilgili bütün hususlar esasen İcra İflas Kanunu’muzda düzenlenmiştir. Bu çerçevede de haczi kâbil olan ve olmayan eşyalar da genel olarak bu kanunda sayılmıştır. Fakat evcil hayvanların haczi ile ilgili düzenleme 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu’nda yapılmış ve kanun koyucu evcil hayvanların haczini yasaklamıştır. Nitekim bu kanunun 5. maddesi “Ticari amaç güdülmeden bilhassa ev ve bahçesi içerisinde bakılan ev ve süs hayvanları sahiplerinin borcundan dolayı haczedilemezler.” hükmünü haizdir. Bu madde hükmü açıkça evde, herhangi bir ticari amaç gütmeden yetiştirilen süs hayvanlarının (köpek, kedi gibi) haczini yasaklamaktadır.
Ticari Olmayan Evcil Hayvanlar Haczedilemez
Bu hükümden de net bir şekilde anlaşıldığı üzere, şahısların, ticari üretim, satım ve kâr amacı gütmeden, sadece hobi amacıyla edinip evde bulundurduğu evcil hayvanlar, icra hukuku anlamında haczi kâbil menkul mal olarak değerlendirilemeyecektir. Dolayısıyla da bu tür hayvanlar sahiplerinin borçlarından dolayı haczedilemeyeceklerdir. Bu durumun yasal dayanağı da 5199 Sayılı Hayvan Haklarını Koruma Kanunu'nun 5. maddesinin 5. fıkrasıdır. Bu düzenleme getirilirken haczedilen evcil hayvanların, sahiplerinden ayrıldıktan sonra çok ciddi psikolojik problemler yaşadığı, depresyona girdiği ve yemek yemeyi keserek öldükleri göz önünde bulundurulmuştur. Hayvanların bu tür psikolojik sorunlar yaşamaması için sahiplerinin borçlarından dolayı haczedilemeyeceği hususu kanunda düzenlenerek mevzuatımızda yerini almıştır. Düzenlemedeki asıl amaç sahiplerine duygusal bağla bağlanmış olan evcil hayvanların psikolojik durumunun ve yaşam hakkının korunmasıdır.
Ticari Amaçla Beslenen Hayvanlar Haczedilebilir
Hayvan Haklarını Koruma Kanunu ile getirilen düzenlemede en önemli husus “ticari amaç” unsurudur. Şayet evcil hayvan ticari bir amaç güdülmeksizin bakılıyorsa bu hayvanlar sahiplerinin borçları dolayısıyla haczedilemezler. Fakat bu durumun tam tersine, ticari amaç güdülerek bakılan ev ve süs hayvanları haczedilebilirler. Köpek çiftliklerindeki köpekler, petshoplardaki çeşitli süs hayvanları sahiplerinin borçları dolayısıyla haczedilebilir.
Yanlış Uygulamaya Karşı Ne Yapılmalıdır?
Uygulamada, mevzuata aykırı olarak evcil hayvanı haczedilen kişilerin şikâyet yoluna başvurarak, haczin kaldırılmasını talep etme hakları vardır. Bu tarz bir yanlış uygulama ile karşılaşan kişi, yedi (7) gün içinde haczi yapan ilgili İcra Müdürlüğüne şikâyet dilekçesi vererek hayvanının üzerindeki haczin kaldırılmasını isteyebilir. Talebin yasal süresi içinde yapılması önemlidir.
